21 Φεβρουαρίου 1913: Η απελευθέρωση των Ιωαννίνων

Παύσατε πυρ! Για τα προπορευόμενα τμήματα του ελληνικού στρατού που είχαν κιόλας φτάσει στα περίχωρα της πρωτεύουσας της Ηπείρου, η διαταγή αυτή ένα και μόνο μπορούσε να σημαίνει: Τα ελάχιστα χιλιόμετρα που απέμεναν ως το κέντρο των Ιωαννίνων, θα καλύπτονταν δίχως μάχες. Οι Τούρκοι είχαν παραδοθεί. Ήταν 21 Φεβρουαρίου 1913, ώρα 5.30 το πρωί. Η ελληνική επίθεση εκδηλώθηκε 24 ώρες νωρίτερα. Ως τη νύχτα, οι αντικειμενικοί στόχοι είχαν επιτευχθεί. Οι Έλληνες μπήκαν στην πόλη στοιχισμένοι με τα όπλα επ ώμου, την επομένη το πρωί, κάτω από τις επευφημίες των κατοίκων. Η σκλαβιά είχε κρατήσει πολύ:483 χρόνια...

Περίπου τέσσερις μήνες χρειάστηκε ο ελληνικός στρατός για να καλύψει την Απόσταση από την Άρτα ως το Μπιζάνι. Και λιγότερο από 24 ώρες, για να πάρει τα οχυρά και τα Γιάννενα. Ο πόλεμος του 1912 - 13 δεν μπορούσε να διεξαχθεί από τους Έλληνες, σε πολλά μέτωπα. Αναγκαστικά, στα δυτικά, τα πράγματα έμεναν πίσω. Ο Οκτώβριος του 1912 βρήκε στην Άρτα περίπου 8.200 Έλληνες στρατιώτες κι αξιωματικούς με 24 πυροβόλα. Απέναντί τους, οι Τούρκοι διέθεταν πάνω από 15.000 πεζούς, μια ίλη ιππικού κι αναρίθμητα πυροβόλα: Μόνο στο οχυρωμένο από τους Γερμανούς Μπιζάνι είχαν στηθεί 112 βαριά κανόνια.

Παρ’ όλ’ αυτά, ο ελληνικός στρατός πήρε, στις 21 Οκτωβρίου, την Πρέβεζα και, στις 28, έδιωξε τους Τούρκους από τα Πέντε Πηγάδια, αποκρούοντας την επίθεση του Εσάτ Πασά. Νέα ελληνική επίθεση, στις 29 Νοεμβρίου, ανάγκασε τους Τούρκους να υποχωρήσουν στο οχυρωμένο Μπιζάνι που φρουρεί με τον όγκο του την προσπέλαση προς τα Γιάννενα. Η τουρκική αντεπίθεση, δυο μέρες αργότερα, αποκρούστηκε κι ο χειμώνας διέκοψε τις εχθροπραξίες, δίνοντας περιθώριο στους αντιπάλους να οργανωθούν. Δυο νέες μεραρχίες από το Μοναστήρι ήρθαν τον Νοέμβριο να ενισχύσουν την τουρκική άμυνα, αλλά η απελευθέρωση μονάδων από το μέτωπο της Μακεδονίας έδωσε την ευκαιρία να ενισχυθούν και οι ελληνικές δυνάμεις. Με επικεφαλής τον τότε διάδοχο Κωνσταντίνο, οι ελληνικές ενισχύσεις ελευθέρωσαν Φλώρινα και Καστοριά κι ενώθηκαν με το στρατό της Ηπείρου. Ο Κωνσταντίνος μπήκε αρχηγός των ελληνικών δυνάμεων. Οι μάχες ξανάρχισαν στις 7 Ιανουαρίου.

Τα ξημερώματα της 20ής Φεβρουαρίου 1913, μια φαινομενικά τεράστια δύναμη χτύπησε τους Τούρκους στο ανατολικό πλευρό τους. Η επίθεση ήταν εικονική. Η κύρια δύναμη χτύπησε στα δυτικά, άνοιξε το δρόμο και με την ξιφολόγχη και κάτω από πολικό ψύχος πήρε το ένα μετά το άλλο τα τουρκικά οχυρά. Το απόγευμα, οι Έλληνες κατηφόριζαν κατά την πόλη. Καθώς βράδιαζε, πήραν το στρατόπεδο του τουρκικού πυροβολικού, στον Άγιο Ιωάννη. Φωτισμένα, τα Γιάννενα τους περίμεναν. Στις 11 τη νύχτα, ο Εσάτ πασάς προσπαθούσε να βρει τρόπο να έρθει σε επαφή με το ελληνικό στρατηγείο για να παραδοθεί. Ήξερε πως όλα είχαν τελειώσει. Η Ήπειρος ήταν και πάλι ελληνική.

historyreport.gr