* Ανεβαίνοντας αργοπορημένος τα σκαλοπάτια της εισόδου του Οικονομικού Πανεπιστημίου των Αθηνών, για να συμμετάσχω ως εκπρόσωπος της Σχολής Εθνικής Αμύνης, στην πρώτη σύσκεψη για την προώθηση της διαδικτυακής σύνδεσης των πανεπιστημίων στις αρχές του 2002, αναζήτησα στους δείκτες του ρολογιού μου το άλλοθι των ορίων του «ακαδημαϊκού τετάρτου».
Ωστόσο, η ανησυχία για την καθυστέρησή μου με εγκατέλειψε, όταν στην ευρύχωρη αίθουσα των συσκέψεων, με υποδέχθηκε μια χαλαρή και άνετη ατμόσφαιρα. Τέτοια, που μόνο οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι ξέρουν να συνθέτουν.
Άφησα, όσο γίνεται απαρατήρητα, το πανωφόρι και την τσάντα μου σε μια θέση στο τραπέζι των συσκέψεων και κρατώντας ένα μισογεμάτο πλαστικό ποτήρι καφέ, που άρπαξα απ’ τον μπουφέ, έκλεισα τον κύκλο σε ένα από τα πηγαδάκια που είχαν εν τω μεταξύ σχηματιστεί. Η κουβέντα, που αρχικά περιεστρέφετο γύρω από τον τρόπο αντιμετώπισης των αδυναμιών που ακολουθούσαν τους φοιτητές από το Λύκειο, δεν άργησε να επεκταθεί στο ρόλο που έπαιξε η νεολαία στις μεγάλες στιγμές της νεότερης ιστορίας μας και κυρίως σε περιόδους μεγάλων κρίσεων, επηρεάζοντας δυναμικά με τη στάση της τις εξελίξεις, όχι μόνο στην παιδεία, αλλά και στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι.
Η αντιπαράθεση των απόψεων που συνεχίστηκε και μετά το τέλος της συσκέψεως, στάθηκε αφορμή να πληροφορηθώ για πρώτη φορά, σχετικά με τους προδρόμους της απελευθερώσεως των Ιωαννίνων. Να ακούσω λεπτομερείς περιγραφές για τη δράση της Ηπειρωτικής Εταιρείας, για την άσκηση της ιταλικής, αλβανικής, αυστριακής και ρουμανικής προπαγάνδας σε βάρος της Ηπείρου και του Ελληνισμού, καθώς και για την εκμετάλλευση της Ηπείρου από το καλά οργανωμένο τραπεζικό σύστημα και την ιταλοαυστριακή οικονομική εισβολή. Άκουσα επίσης τα ονόματα των ηρωικών προσώπων που πρωταγωνίστησαν αυτήν την περίοδο και για ορισμένα από τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην Ήπειρο, στην τριακονταπενταετία που προηγήθηκε της εισόδου του ελευθερωτή ελληνικού στρατού στα Γιάννενα.
Θα επιχειρήσω πιο κάτω να περιγράψω εν συντομία, όσα σχετικά ειπώθηκαν σε ανύποπτο χρόνο εκείνο το απόγευμα, για την κατάσταση που επικρατούσε στη σκλαβωμένη Ήπειρο. Μια κατάσταση, που δυστυχώς έχει πολλές ομοιότητες με αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα του σήμερα…
***
Όλα άρχισαν το 1878 με την υπογραφή της συνθήκης του Βερολίνου. Σύμφωνα με αυτή, πλέον των άλλων, επιδικάστηκε και η προώθηση των συνόρων της Ελλάδας στον Άραχθο ποταμό, αφήνοντας προσωρινά έξω τα Γιάννενα μετά από παρέμβαση της Βρετανίας. Η τουρκική κυβέρνηση, αντιλαμβανόμενη τον αυξανόμενο κίνδυνο να χάσει την Ήπειρο και τα Γιάννινα, επιδίωξε άμεσα να σβήσει κάθε εθνικό παλμό και να εκριζώσει την ελπίδα της εθνικής αποκατάστασης, οργανώνοντας και εφαρμόζοντας με επιτυχία, πολύ σκληρά μέτρα κατά του ελληνικού πληθυσμού.
Τα μέτρα αφορούσαν, αφενός στη βαρύτατη φορολογία, ούτως ώστε μόλις και μετά βίας να μπορεί να ζει ο λαός από τα προϊόντα του μόχθου του και αφετέρου στην τρομοκράτηση των Ελλήνων με την αθρόα έγκλειση στις φυλακές, όσων δεν συμμορφώνονταν με την απάνθρωπη νομοθεσία. Τον ρόλο της εφαρμογής των μέτρων ανέλαβαν οι περιβόητοι στρατιωτικοί - αστυνομικοί σταθμοί, που ονομάζονταν «κουλούκια» ή «καρακόλια», και είχαν αναπτυχθεί σε όλες τις πόλεις της Ηπείρου.
Η οικονομική εξαθλίωση και η τρομοκράτηση του πληθυσμού είχαν σαν αποτέλεσμα τη φυγή πολλών νέων από την Ήπειρο προς τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, για αναζήτηση καλύτερης τύχης και για την οικονομική ενίσχυση των οικογενειών τους.
Απέναντι σ’ αυτήν την κατάσταση που δημιουργήθηκε στην περιοχή της Ηπείρου, το ελεύθερο ελληνικό κράτος δυστυχώς δεν αντέδρασε. Είχε να ασχοληθεί πρωτίστως με τις κομματικές διενέξεις, τις πολιτικές και ιδεολογικές έριδες και τα εξαθλιωμένα οικονομικά του. Οι ασκούντες την εξουσία αυτή την περίοδο στην Ελλάδα, πλην σπανίων εξαιρέσεων, ήταν άνθρωποι που ενδιαφέρονταν μόνο για τον μισθό τους, στερούνταν αξιοπρέπειας και ενθουσιασμού και είχαν ελλιπή έως καθόλου γνώση του ηπειρωτικού ζητήματος.
Έτσι λοιπόν, ήταν φυσιολογικό το ηθικό και το εθνικό φρόνημα των Ηπειρωτών να καταπέσει σε τέτοιο βαθμό, που κατά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 όχι μόνο δεν πήραν τα όπλα, αλλά καταγράφηκε το απίστευτο φαινόμενο, να μη βρεθεί ούτε ένας άνθρωπος να ειδοποιήσει το Ελληνικό Στρατηγείο ότι, από την πρώτη κιόλας εβδομάδα του πολέμου, ο τουρκικός στρατός είχε διαλυθεί και είχε εγκαταλείψει τα Γιάννενα.
Σ’ αυτή όμως την κρίσιμη στιγμή, σ’ αυτό το σημείο καμπής της ιστορίας, συνέβη το αναπάντεχο. Από τη σπίθα που φρόντισαν να παραμένει κρυμμένη κάτω από τη στάχτη τολμηροί Έλληνες πατριώτες, ορθώθηκε η τρομερή φλόγα της ελληνικής ψυχής και άλλαξε τη ροή των γεγονότων. Εμφανίζονται στις αρχές του περασμένου αιώνα, στην Ήπειρο, στη Μακεδονία και την ελεύθερη Ελλάδα, νεαροί αξιωματικοί, νέοι επιστήμονες, φοιτητές, εργάτες, γεωργοί και άνθρωποι του λαού, που με τον ενθουσιασμό τους, παρασύρουν και αναγκάζουν τον πολιτικό κόσμο να υιοθετήσει πανεθνική πολιτική. Η αφύπνιση της ελληνικής συνείδησης και η αναδιοργάνωση του κράτους είχαν σαν αποτέλεσμα τα έπη των βαλκανικών πολέμων και τον διπλασιασμό της Ελλάδας».
***
Δεν θα διακινδύνευα να ισχυριστώ με βεβαιότητα πως η αιτία που θυμήθηκα όλα όσα σας περιέγραψα, είναι η τραγική κατάσταση που βρίσκεται σήμερα η χώρα μας. Μπορεί να είναι η εκατοστή πρώτη επέτειος της απελευθερώσεως των Ιωαννίνων που σε λίγες μέρες θα γιορτάσουμε. Ίσως να είναι και το σχετικό με τα προ της απελευθερώσεως της Ηπείρου βιβλίο του Αλεξάνδρου Λιβαδέως, που έπεσε στα χέρια μου τελευταία.
Θα τολμούσα όμως να προβλέψω, πως θα ανατρέψουμε αργά ή γρήγορα τη ζοφερή πραγματικότητα, σε πείσμα των εχθρών μας. Οι νέοι μας, που με τόση ευκολία τους χρεώνουμε αδυναμίες και… τόσα άλλα, με την αισιοδοξία και τον ενθουσιασμό τους, με τις νέες ιδέες και τις ριζοσπαστικές αντιλήψεις τους, αμόλυντοι όπως είναι, θα γίνουν μπροστάρηδες και θα επιβάλλουν την επανάληψη της Ιστορίας. Ας μη ξεχνάμε πως την Ιστορία την έχουμε με το μέρος μας, όσο κανένας άλλος λαός στον κόσμο.
ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια τα οποία προσβάλουν και θίγουν πρόσωπα θα διαγράφονται.
Ανώνυμα μηνύματα που θα θίγουν επώνυμα άτομα θα διαγράφονται.
Σας προσκαλούμαι σε έναν διάλογο απόψεων και θέσεων για ένα καλύτερο μέλλων της ιδιαίτερης πατρίδος μας.