Ρεπορτάζ από την εκδήλωση για την επέτειο απελευθέρωσης της Χιμάρας στο μνήμα του Σπυρομήλιου

Ο Εθνικός Σύλλογος Βόρειος Ήπειρος 1914 πραγματοποίησε εκδήλωση στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, το Σάββατο 5 Νοεμβρίου 2016 και ώρα 5 μ.μ. στο μνήμα του Ταγματάρχη Χωροφυλακής Σπυρίδωνα Σπυρομήλιου, για να τιμηθεί η 104η επέτειος της Απελευθέρωσης της Χιμάρας (5-11-1912). Κεντρικός παρουσιαστής της εκδήλωσης ήταν ο γνωστός δημοσιογράφος Θεόδωρος Ασβεστόπουλος.

       Οι παρευρεθέντες  μετέβησαν στον οικογενειακό  τάφο του Σπύρου Σπυρομήλιου, που βρίσκεται στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών και εκεί τελέσθηκε τρισάγιο στην μνήμη του. Μετά το πέρας του τρισαγίου, ο ιερέας είπε στο κοινό δύο λόγια «από καρδιάς» :
Εξέφρασε την δυσαρέσκειά του για τον μικρό σχετικά αριθμό των παρευρισκομένων, λαμβανομένης υπόψιν της επετείου, αλλά και τις δύσκολες στιγμές που διέρχεται στις μέρες μας ο Ελληνισμός της Βορείου Ηπείρου. Οι νεκροί πεθαίνουν όταν τους ξεχνούμε και εμείς δεν πρέπει να ξεχάσουμε τους ήρωες που αγωνίσθηκαν για την ελευθερία της Βορείου Ηπείρου. Για αυτό και εμείς πρέπει να χτυπάμε δυνατά την καμπάνα και να αγωνιζόμαστε για τα δίκαια της Βορείου Ηπείρου, όπως έκαναν και τα παλληκάρια μας.

     Στην συνέχεια, ο καθηγητής στην Σχολή Εθνικής Αμύνης (Σ.ΕΘ.Α.), Ιωάννης Παπαφλωράτος, εκφώνησε τον Πανηγυρικό της Ημέρας, ο οποίος έχει ως εξής.

Καταγωγή και πρώτα χρόνια

     Ο Σπυρίδων Σπυρομήλιος γεννήθηκε το 1864 και ήταν απόγονος μεγάλης  στρατιωτικής οικογενείας της  Χειμάρρας. Αρχικά πραγματοποίησε τις σπουδές του στο Γυμνάσιο, πιθανότατα στην Αθήνα, και αργότερα εισήχθη στη Ναυτική Σχολή Κεφαλληνίας και πραγματοποίησε ταξίδια σε αρκετά ευρωπαϊκά λιμάνια. Έπειτα επέστρεψε στην Αθήνα με πρόθεση να σπουδάσει στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων δεν έγινε όμως δεκτός διότι είχε ξεπεράσει το δέκατο ένατο έτος της ηλικίας του. Τότε, έπειτα από προτροπή του συγγενή του και μεράρχου χωροφυλακής, Ιωάννη Σπυρομήλιου, κατετάγη το 1883 στο Σώμα της Χωροφυλακής και σύντομα εξελίχθηκε σε αξιωματικό.

Εθνική Εταιρεία και πόλεμος του 1897

      Εμφορούμενος από έντονη φιλοπατρία, έγινε μέλος της Εθνικής Εταιρείας. Στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 στάλθηκε από την οργάνωση ως επικεφαλής εθελοντικού σώματος στο Μέτωπο, όντας αρχηγός δύναμης 67 χωροφυλάκων, με τους οποίους συμμετείχε στην αποβίβαση της Ηπειρωτικής Φάλαγγας Νικόπολης Πρεβέζης  και στις εκεί διεξαχθείσες μάχες. Η ανδρεία του προκάλεσε τα θετικά σχόλια των ανωτέρων του, των συμπολεμιστών του, αλλά και των ξένων ανταποκριτών.  Αργότερα του ανατέθηκε η περίθαλψη των προσφύγων από την Κρήτη.

Στον Μακεδονικό αγώνα

   Μετά τη ατυχή έκβαση του πολέμου, επηκολούθησε μία περίοδος περισυλλογής, και εθνικής ανασυγκροτήσεως. Πολλοί Έλληνες έστρεψαν το ενδιαφέρον τους προς την Μακεδονία, όπου ο Ελληνισμός κινδύνευε, εξαιτίας της δράσεως των κομιτατζήδων. Τον Μάιο του 1904, ιδρύθηκε το Μακεδονικό Κομιτάτο, στα γραφεία της Εφημερίδος ‘ ΕΜΠΡΟΣ’, από λόγιους και δημοσιογράφους. Ο Σπυρομήλιος έγινε μέλος του αμέσως και τοποθετήθηκε στο Ελληνικό γενικό προξενείο Θεσσαλονίκης ως κλητήρας ή ειδικός γραφέας με το ψευδώνυμο Σουρής.  Από την θέση αυτή, ταξίδεψε σε ολόκληρη την Μακεδονία, συγκεντρώνοντας πολύτιμες πληροφορίες. Αρχικώς, ανέλαβε την οργάνωση επιτροπών αγώνα στις πόλεις και στην ύπαιθρο, τον ορισμό πληροφοριοδοτών, μεταφορέων κλπ, την παραλαβή και την διανομή του οπλισμού όπως και τη διενέργεια ομιλιών, προς τόνωση του εθνικού φρονήματος των ελληνικών πληθυσμών.. Κατόπιν, μερίμνησε για την έγκαιρη μισθοδοσία των ενόπλων, καθώς και για όσα ζητήματα προέκυπταν από την δράση τους. Τον Ιανουάριο του 1905, ανέλαβε την οργάνωση των νέων ενόπλων σωμάτων. Έφερε πλέον το ψευδώνυμο Αθάλης Μπούας και ήταν επικεφαλής 35 ανδρών, Την 30η Απριλίου, εκκαθάρισε την περιοχή του Αλιάκμονα από τους Βουλγάρους, 3 μέρες αργότερο, όμως, τραυματίστηκε σοβαρά στο αριστερό πόδι σε άνιση μάχη, με πολυάριθμους κομιτατζήδες. Αρχικώς διακομίσθηκε από τους άνδρες του σε μίαν οικία στο Βλάδοβο (ο τόπος που μαρτύρησε ο Τέλος Άγρας δύο χρόνια αργότερα), ενώ αργότερα νοσηλεύτηκε για τρεις ή τέσσερις μήνες στην Νάουσα.

Ηπειρωτική Εταιρεία και Κίνημα στο Γουδί

    Την 25η Μαρτίου 1906, συμμετείχε στην ίδρυση της Ηπειρωτικής Εταιρείας  που είχε σκοπό να προετοιμάσει τις συνθήκες  για την απελευθέρωση της Ενιαίας Ηπείρου. Αμέσως μετά τη σύσταση της Εταιρείας δημιουργήθηκαν τρεις διευθύνσεις στα Ιωάννινα, την Πρέβεζα και το Αργυρόκαστρο, όπου υπήρχαν Ελληνικά Προξενεία, ενώ την οργάνωσή τους είχε αναλάβει απευθείας ο ίδιος ο Σπυρομήλιος.  Τον Ιούνιο του 1910 συνέταξε υπόμνημα περί μελλοντικών αντάρτικων επιχειρήσεων στην Ήπειρο το οποίο επιδοκιμάστηκε από τον επικεφαλής της οργανώσεως, Παναγιώτη Δαγκλή.
      Ο Σπυρομήλιος απετέλεσε  ιδρυτικό στέλεχος του Στρατιωτικού  Συνδέσμου και έλαβε μέρος  στο κίνημα στο Γουδί τον Αύγουστο του 1909. Λίγο μετά, συμμετείχε σε τριμελή επιτροπή του Υπουργείου Στρατιωτικών που θα κατάρτιζε νομοσχέδιο για την αναδιοργάνωση της χωροφυλακής.

Βαλκανικοί Πόλεμοι, Απελευθέρωση της Χειμάρρας

     Τον Οκτώβριο του 1912, ξέσπασε ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος, Ο Σπ. τέθηκε επικεφαλής σώματος εθελοντών και απελευθέρωσε αρχικά την πόλη των Φιλιατών, αναχαιτίζοντας στη συνέχεια τα ένοπλα σώματα Οθωμανών ατάκτων που επιχείρησαν να την ανακαταλάβουν. Στις αρχές Νοεμβρίου, ευρισκόμενος στην Κέρκυρα, έλαβε εντολή, να αποβιβαστεί στην Χειμάρρα. Είχε στην διάθεσή του μόλις 1800 Χειμαρριώτες και 200 Κρητικούς, δεν εδίστασε όμως, ούτε στιγμή. Στις 7.30 το πρωί της 5ης Νοεμβρίου έλαβε χώρα η αποβίβαση των Ελληνικών τμημάτων στα Σπήλια. Οι Τούρκοι προέβαλαν μικρή αντίσταση στο Κάστρο και η πόλη απελευθερώθηκε έως το μεσημέρι της ημέρας εκείνης.
    Στις 5/11/1912, ο Σπ. εξέδωσε προκήρυξη, χαρακτηρίζοντας την περιοχή αυτή ‘ελευθέραν’, ως αναπόσπαστον τμήμα της μίας και αδιαιρέτου μεγάλης Ελληνικής πατρίδας.

Πέραν της πόλεως κατελήφθησαν και οι γειτονικοί οικισμοί : Δρυμάδες, Πόρτο Παλέρμο, Βούνο, Πήλιουρη, Κηπαρό και Κούδεσι όπου εγκαταστάθηκαν νέες τοπικές αρχές διορισμένες από τον ίδιο, ενώ οι Ελληνικές δυνάμεις προωθήθηκαν μέχρι το στενό του Λογαρά  Αργότερα, του δόθηκε εντολή να εγκαταλείψει την περιοχή της Χειμάρρας, αλλά δεν την εξετέλεσε και παρέμεινε, οργανώνοντας με επιτυχία την άμυνά της. Λίγο μετά, ανέλαβε την διοίκηση των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, τακτικών και ατάκτων, της Χειμάρρας, οι οποίες απέκρουσαν τις επιθέσεις των Αλβανών ενόπλων, εδραιώνοντας την Ελληνική κυριαρχία στην περιοχή.  Κατ’αυτόν τον τρόπο, διετηρήθη ανέπαφον το συγκεκριμένο προγεφύρωμα, έως την άφιξη του Ελληνικού Στρατού, στις αρχές του 1913. Τον Φεβρουάριο του έτους εκείνου, τα Ελληνικά στρατεύματα απελευθέρωσαν τα Ιωάννινα και μετά το Λεσκοβίκι, την Κόνιτσα, την Πρεμετή, την Κλεισούρα, τους Αγίους Σαράντα, το Αργυρόκαστρο, το Δέλβινο και Τεπελένι. 

Τα Ελληνικά στρατεύματα ήταν έτοιμα να απελευθερώσουν και τον στρατηγικής σημασίας λιμένα του Αυλώνος, οι Ιταλοί όμως αντέδρασαν με οργή. Η Ελληνική κυβέρνηση ήλθε σε δύσκολη θέση. Ο Ελ. Βενιζέλος δεν ήθελε να έχει την εναντίωση μίας θεωρουμένης Μεγάλης Δυνάμεως και διέταξε τον Σπυρομήλιο να μην προελάσει μέχρι αυτήν. Ο πρωθυπουργός κοινοποίησε στον αρχιστράτηγο Διάδοχο Κωνσταντίνο ττην απόφασή του, προκαλώντας την δυσφορία του τελευταίου. Τον Μάιο, υπεγράφη η συνθήκη του Λονδίνου, με τη οποίαν τερματιζόταν ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος. Οι Έλληνες αντιπρόσωποι υπέγραψαν την Συνθήκη αυτή μετά από προτροπή του Πρωθυπουργού, ο οποίος θεώρησε ότι είχε εξασφαλίσει την αναγνώριση της Ελληνικής κυριαρχίας, επί των ήδη απελευθερωθεισών νήσων του Αιγαίου και επί της Κρήτης.

Βορειοηπειρωτικός Αγώνας.
     
Την 29ην Ιουλίου 1913, απεφασίσθη στο Λονδίνο η σύσταση ενός ανεξάρτητου Αλβανικού Κράτους. Τα σύνορά του καθορίσθηκαν σύμφωνα με το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας την 17ην Δεκεμβρίου 1913. Το συγκεκριμένο κείμενο χάριζε στους Αλβανούς την Βόρειο Ήπειρο, η οποία έπρεπε να εκκενωθεί από τον Ελληνικό στρατό. Το ενδεχόμενο αυτό προκάλεσε την κατακραυγή σύσσωμου του Ελληνισμού. Την 14η Ιανουαρίου 1914, ο Σπ. έκανε έκκληση στο Πανελλήνιο για την σωτηρία της Β. Ηπείρου.
    Την 9ην Φεβρουαρίου 1914 διετάχθη η σύλληψή του από την Κυβέρνηση Βενιζέλου, αλλά, ευτυχώς, η διαταγή ανεκλήθη λίγο αργότερα. Ο Σπ. προχώρησε στην ανακήρυξη αυτονομίας της Χειμάρρας μετά την αποχώρηση του Ελληνικού Στρατού. Την 17η Φεβρουαρίου, ανεκηρύχθη η Αυτόνομη Δημοκρατία Βορείου Ηπείρου στο Αργυρόκαστρο και εσχηματίσθη η πρώτη κυβέρνηση, με επικεφαλής τον Γεώργιο Χρηστάκη Ζωγράφο.

    Η Αθήνα αρνήθηκε να την ενισχύσει και διέταξε τον αποκλεισμό του λιμένος των Αγίων Σαράντα, για να αποτραπεί ο ανεφοδιασμός των Βορειοηπειρωτών. Μία ολιγομελής επιτροπή εξ αυτών επεσκέφθη τον Βενιζέλον, ο οποίος εξέφρασε την βεβαιότητά του για την διατήρηση της ελληνικότητος της περιοχής και υπό την αλβανική διοίκηση, συμβούλευε, δε, τα μέλη της να μην αντισταθούν στις αποφάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων, διότι μια τέτοια ενέργεια θα είχε δυσάρεστα αποτελέσματα, τόσο για την Ήπειρο, όσο και για ολόκληρη την Ελλάδα. Ο Σπ. ανέλαβε γενικός αρχηγός Χειμάρρας. Κατά την περίοδο Μαρτίου – Απριλίου 1914, τα ένοπλα τμήματα που διοικούσε έδωσαν πολλές νικηφόρες μάχες με τους Αλβανούς.

Πρωτόκολλο της Κέρκυρας

    Την 17η Μαΐου, οι Μεγάλες Δυνάμεις υπέγραψαν μαζί με την Κυβέρνηση των Βορειοηπειρωτών το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας. Αυτό ανεγνώριζε την Ελληνικότητα της Βορείου Ηπείρου και κατοχύρωνε εκπαιδευτική, διοικητική, δικαστική και θρησκευτική αυτονομία. Οι αντιπρόσωποι της Χειμάρρας και ο Σπυρομήλιος αρνήθηκαν να το προσυπογράψουν και ύψωσαν την Ελληνική Σημαία. Παράλληλα, με πρωτοβουλία του Σπυρομήλιου, εξέδωσαν προκήρυξη που ανέφερε την βούληση των Χειμαρριωτών να μείνουν πιστοί στο ιδανικό της ελευθερίας. Κατόπιν, οι αντιπρόσωποι απεχώρησαν, ζητωκραυγάζοντας  υπερ της ενώσεως με την Ελλάδα.

Ύστερη Δράση

   Την 28η Μαϊου 1914, διεξήχθη συζήτηση στην Ελληνική Βουλή, για το κατάπτυστο νομοσχέδιο που παραχωρούσε την νήσο Σάσσωνα στην Αλβανία. Ο Σπ. επέκρινε σφόδρα αλλά μάταια τον Βενιζέλο για την πολιτική του στο Β.Η.κό ζήτημα. Ακολούθως εξελέγη δίς βουλευτής Αργυροκάστρου στις εκλογές του Μαϊου και του Δεκεμβρίου 1915. Μετά την κατάληψη της Β.Η.ρου στον Α’ Π.Π. εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Αποστρατεύτηκε τον Απρίλιο του 1926 με τον βαθμό του συνταγματάρχου, τιθέμενος τιμητικά σε πολεμική διαθεσιμότητα. Απεβίωσε στην Αθήνα την 19η Μαΐου 1930. Αν και είχε εκφράσει την επιθυμία του να ταφεί στην Χειμάρρα, η Αλβανική κυβέρνηση αρνήθηκε, φοβούμενη την εκδήλωση του φρονήματος των Β.Η.τών  Η κηδεία του πραγματοποιήθηκε με επισημότητα, παρουσία του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου και πλήθους πολιτικών, στρατιωτικών και κόσμου.
     
Ο Σπυρομήλιος έχει χαρακτηρισθεί επισήμως «το λιοντάρι της Χειμάρρας», καθώς αγωνίσθηκε με σθένος και αυταπάρνηση για την απελευθέρωση εκατομμυρίων αλύτρωτων Ελλήνων επί σειράν ετών. Οι αγώνες του ας εμπνέουν όλους τους Έλληνες. Εμείς γνωρίζουμε ιστορία και με όλη την δύναμη της ψυχής μας απαντούμε στις πρόσφατες ανιστόρητες προκλήσεις της ηγεσίας της γείτονος χώρας: ούτε η Χειμάρρα, ούτε η Β. Ήπειρος υπήρξαν ποτέ αλβανικές. Όσοι βρισκόμαστε σήμερα εδώ, ας δώσουμε την υπόσχεση να αγωνιστούμε, μέχρι της τελευταίας ρανίδος του αίματός μας, προκειμένου να ξαναδούμε την προσφιλή μας Β.Η.ρο ελεύθερη. Κλείνοντας σας καλώ να αναφωνήσουμε:
Ζήτω το Έθνος των Ελλήνων, Ζήτω η Βόρειος Ήπειρος, Σας ευχαριστώ.

       Μετά  το πέρας της ομιλίας του  Ιωάννου Παπαφλωράτου ακολούθησε  κατάθεση στεφάνων΄
- Εκ μέρους του Συλλόγου  «Βόρειος ¨Ηπειρος 1914» ο κ. Σπύρος  Γκάγκαλης,
- Εκ μέρους του «Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού», ο κ. Παπαλάμπρου Αλέξανδρος.
- Αντί στεφάνου ο «Λαϊκός  Σύνδεσμος ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ» προσέφερε  οικονομική 
  ενίσχυση  στον διοργανωτή Σύλλογο.       

      Ακολούθησε  ένα σύντομος χαιρετισμός από  τον εκπρόσωπο του Εθνικού  Συλλόγου ‘Βόρειος Ήπειρος 1914’ Λευτέρη Πρίφτη, ως εξής :

«Ελληνίδες και Έλληνες, σας ευχαριστούμε θερμά που δεν ξεχάσατε αυτήν την ημέρα, την ημέρα απελευθέρωσης της Χειμάρρας. Δυστυχώς για μας την θυμήθηκαν αρκετοί Ελλαδίτες, την ξέχασαν όμως πολλοί Χειμαρριώτες. Εμείς παραμένουμε πιστοί στον όρκο που έδωσε ο Σπυρομήλιος στο Δέλβινο και θα πράξουμε τα πάντα, ώστε να εκπληρωθεί η επιθυμία του να ενταφιασθεί στην Χειμάρρα. Ο μόνος τρόπος για να εκπληρωθεί αυτή του η επιθυμία είναι η Χειμάρρα να γίνει και επίσημα ενιαίο κομμάτι της Ελλάδος, όπως ήταν ανέκαθεν. Θέλω να ευχαριστήσω τους παρόντες εκπρόσωπους των κομμάτων, προπαντός όμως έναν νέο ήρωα της Κορυτσάς, τον πρώην πρόξενο Κορυτσάς, κ Θεόδωρο Οικονόμου -  Καμαρινό, ο οποίος έπραξε το καθήκον του : κοίταξε το εθνικό συμφέρον και όχι το προσωπικό. Θα τον θυμόμαστε και θα τον τιμάμε, όχι μόνο εμείς αλλά και όλοι  οι Κορυτσαίοι, όλοι οι Έλληνες. Ευχαριστούμε και τον καθηγητή κ. Ιωάννη Παπαφλωράτο, για την συνεισφορά του στην εκδήλωσή μας. 

ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ !!!

    Ακολούθησε ενός λεπτού σιγή και ο Εθνικός ΄Υμνος.   

                                                                            ΘΩΜΑΪΣ  ΠΑΡΙΑΝΟΥ

Η Προκήρυξη του Σπύρου Σπυρομήλιου, που κήρυξε τη Χιμάρα «ελευθέραν ως αναπόσπαστον τμήμα της μίας και αδιαίρετου μεγάλης Ελληνικής Πατρίδος»: 

«Χειμαρριώται! Καταλαμβάνων ἐν ὀνόματι τοῦ Βασιλέως τῶν Ἑλλήνων Γεωργίου τοῦ Α καὶ τῆς Ἑλληνικής Κυβερνήσεως τὴν Έπαρχίαν Χειμάρρας, κηρύσσω αὐτήν ἐλευθέραν ὡς άναπόσπαστον τμῆμα τῆς μίας καὶ ἀδιαιρέτου μεγάλης Ἑλληνικής Πατρίδος. Πληροῦται οὓτω ὁ πόθος πολλῶν γενεῶν, αἳτινες ἐπότισαν τὴν γήν ταύτην μὲ τὸ αἷμα των καὶ προσέφερον εἰς τὴν πατρίδα τὰς μεγαλυτέρας τῶν θυσιῶν. Φέρων μεταξύ ὑμών τὰ ἀγαθά τῆς ἐλευθερίας, τῆς νομίμου τάξεως καὶ ἱσοπολιτείας, τρέφω τὴν ἀδιάσειστον ἐλπίδα ὃτι λησμονοῦντες τὸ πικρόν παρελθόν θέλετε τηρήσει ἀπέναντι τῶν γειτόνων ὑμῶν Μουσουλμάνων τὴν ἀξιοπρεπή ἐκείνην στάσιν ἣν ὑπαγορεύουσιν οἱ νόμοι τοῦ Ἑλληνικού Κράτους καὶ τὰ αἰσθήματα λαοῦ ἀνδρείου καὶ εὐγενοῦς, ὡς ὑπῆρξε πάντοτε ὁ Ἑλληνικός λαός. Ἡ ὑπερτάτη δύναμις ἣτις ἱθύνει τὰς τύχας τῆς ἀνθρωπότητος, ἐν τῆ άτελευτήτῳ αὐτῆς εύσπλαχνίᾳ ηὐδόκησεν ἳνα τεθῆ σήμερον τέρμα εἰς τὰ μακραίωνα ὑμῶν δεινά καὶ δωρήσῃ εἰς Ὑμᾶς ὃτι ἐπόθησαν ὃλοι οἱ γίγαντες ἐκεῖνοι, οἳτινες εἰς τὸν βωμόν τῆς πατρίδος προσέφεραν θυσίαν εὐπρόσδεκτον καὶ περικαλλή, τὴν πολύτιμον καὶ ἂληστον αὐτὼν ὓπαρξιν. Ὁ Ἑλληνικός Στρατός φέρει πρὸς ὑμᾶς, οὐχί τὸν τρόμον τοῦ κατακτητοῦ, ἀλλά τὸ χάρμα τῆς ἐλευθερίας καὶ τὴν ἒνωσιν ὑμῶν μετά τῶν λοιπῶν μελῶν τῆς Ἑλληνικῆς οἰκογενείας, ἳνα τοῦ λοιποῦ μὲ τοὺς αὐτούς παλμούς καὶ ἀγάπην περιβάλλεται τὴν ταλαιπωρηθεῖσαν πατρίδα μας καὶ μὲ ἐνιαίαν ἐθνικήν ψυχήν δοξάσητε τὸν δοτῆρα παντός ἀγαθοῦ πρὸ τοῦ ὁποίου σήμερον ἐν συντριβῆ καὶ ἱκεσίᾳ κλίνει εύγνωμονοῦσα καὶ γόνυ καὶ αὐχένα ὁλόκληρος ἡ Ἑλληνική φυλή. Χειμαρριῶται! Μὲ τὴν ἀπόλυτον πεποίθησιν ὃτι καὶ τώρα, ὃπως πάντοτε, θὰ ταχθῆτε ὑπό τὴν ἱεράν σημαίαν τῆς Πατρίδος, συναγωνιζόμενοι μετ 'ἐμοῦ, τοῦ φυσικοῦ σας Ἀρχηγοῦ καὶ τῶν ὑπ' ἐμέ γενναίων, θέλετε μετά γενναιότητος καὶ αὐταπαρνήσεως ὑπερασπισθῆ τὴν ἐλευθερίαν σας ἐναντίον παντός ἐχθροῦ, ἀναδεικνυόμενοι ἂξιοι ἀπόγονοι τῶν ἐν Ἀραχώβη, Μεσολογγίω, Πέτα καὶ λοιπά μέρη πεσόντων προγόνων σας.

Χειμάρρα 5 - 11 - 1912, Ο Ἀρχηγός Σπῦρος Σπυρομήλιος

"Έκκληση προς το Πανελλήνιον" του Σπύρου Σπυρομήλιου για τη Χειμάρρα και την Ήπειρο:

    

Η Ελληνική φυλή από κτίσεως κόσμου υφίσταται τας επιδρομάς και τας επιθέσεις των εθνών καίτοι εις την ανθρωπότητα έδωκε, την όψιν της εικόνος του Θεού, την συμβολίζουσαν το ευγενές, το αγαθόν, το καλόν, το ανθρώπινον και αφήρεσε την όψιν και την έννοια του θηρίου.
Η Φυλή μας, φυλή μη έχουσα συγγένειαν μετά των άλλων επί της γης, έζησε, ζη και θα ζήση εφ’ όσον ζη ο πλανήτης, διότι τούτον υπεσήμανε ο Θεός, ο δανεισθείς την γλώσσαν αυτής, και του Θεού μόνον η εντολή θα εκτελεσθή. Διότι είναι φυλή εκπολιτίσεως, φυλή διδαχής, φυλή ημερότατος, φυλή ηθικοποιήσεως. Διότι δεν είναι φυλή αρπαγής, φυλή δόλου, δεν είναι φυλή ληστρική, δεν είναι φυλή άπληστος. Κατά περιόδους, εις την συνέχειαν των αιώνων έφθασεν εις τον κολοφώνα της ισχύος, και κατά περιόδους κατέπεσεν. Αλλά, και εις την μίαν και εις την άλλην περίπτωσιν δεν έκαμε κατάχρησιν της δυνάμεως αυτής, επί βλάβη της ανθρωπότητος, ουδέ ανέκτησε την δύναμιν της με τη συνδρομή άλλων φυλών. 

     Ιδού η παλιγγενεσία του 1821. Μόνοι εκ της τέφρας ανδρωθέντες οι πατέρες μας, εδημιούργησαν τον πυρήνα του μέχρι της χθες. Ιδού οι του 1912 και του 1913 απόγονοι αυτών, θαυματουργήσαντες απηλευθέρωσαν μέγα πλήθος αλυτρώτων. Αλλ’ ιδού και πάλιν οι εχθροί αναφαίνονται, ουχί πλέον υπό τον τύπον της προστασίας και της κηδεμονίας, αλλ’ αυθαιρέτως εν τη ισχύι αυτών και ζητούσιν όλοι συνασπισμένοι καθ’ ημών να αποκόψωσι και υποδουλώσωσι ότι το αίμα 60 χιλιάδων ηρώων ηλευθέρωσε, ότι μέγας Βασιλεύς, πολέμαρχος Βασιλεύς δια της ρομφαίας αυτού κατέλαβεν, όχι ξένον, αλλ’ ιδικόν του, κληρονομία των πατέρων του, αδελφούς και τέκνα αυτού στένοντα υπό ζυγόν βαρβάρων. 

    Αλλ’ ο αυτός κανών διέπει την Ευρώπην! Όλα τα βαλκανικά κράτη εκαρπώθησαν τους τόπους τους οποίους το θηρίον είχεν εις τους όνυχάς του επί πέντε αιώνας. Πολλά τούτων έλαβον και τόπους μη ανήκοντας εις αυτά. Η Βουλγαρία έλαβε την Θράκην. Η Σερβία πόλεις Μακεδονικάς μη ανηκούσας αυτή, αλλά και πόλεις Αλβανικάς καθαρώς. Την Γιάκοβαν, την Πρισρένην, την Πρίστιναν, την Δίβραν. Η Ελλάς μόνον δεν πρέπει να λάβη τας Ελληνικάς νήσους και την Ελληνικήν Ήπειρον. Διατί; Διότι πρέπει η Τουρκία να εξασφαλίση την Ασίαν και η Αλβανία να δυνηθή να ζήση. Έλληνες ημείς από αιώνων, Χριστιανοί Ορθόδοξοι, πολιτισμένοι, ελευθερωθέντες από το θηρίον μας εκχωρούσιν εις άλλο θηρίον, την ουράν του μεγάλου, ούτινος η κεφαλή έμεινεν εις την Κωνσταντινούπολιν. Μας ετυράννει Τούρκος, να μας εξαφανίση άλλος Τούρκος αγριώτερος του πρώτου! 

    Απλούς Έλλην, εκ των σφαζομένων καγώ Ηπειρωτών επικαλούμενος το όνομα του Θεού και του Βασιλέως ημών Κωνσταντίνου και επ’ αυτών στηριζόμενος, ζητώ τους Έλληνας πολεμιστάς, όσοι την πίστιν και την πατρίδαν υπηρέτησαν εις διαφόρους περιστάσεις, τους Μακεδονομάχους συντρόφους μου, τους γενναίους Κρήτας, τους αετούς της Ρούμελης και τους λεβέντες του Μωρηά. Ζητώ την συνδρομήν του Πανελληνίου δια 200 χιλιάδας Ελλήνων τους οποίους ασπλάχνως θυσιάζει η διπλωματία. Ζητώ βοήθεια όχι δι’ ημάς και τα σαρκία μας, αλλά δια το Έθνος, το οποίον μόνο με Ακροκεραύνεια, με Τεπελένι, με Κορυτσάν είναι ασφαλές, είναι ισχυρόν, είναι μέγα. 

Έλληνες!
    Αι κυβερνήσεις ρυθμίζουσι τα του Κράτους κατά την κρίσιν και αντίληψιν αυτών. Αι κυβερνήσεις δεν κυβερνώσι την Εθνικήν ψυχήν, διότι η εθνική ψυχή βλέπει και δρα καλλίτερον αυτών, διότι είναι ανωτέρα και σοφωτέρα αυτών. Αι Κυβερνήσεις έρχονται και παρέρχονται. Μόνον η πίστις, η εθνική ψυχή και ο Βασιλεύς μένει.
Έλληνες! Εμπρός δια την Πίστιν, δια την μητέρα Πατρίδα. Εμπρός δια τον Βασιλέαν και την Μεγάλην Ελλάδα. 

Χειμάρρα, 14 Ιανουαρίου 1914.
Δια την Χειμάρραν και την Ήπειρον, ΣΠ. ΣΠΥΡΟΜΗΛΙΟΣ»