Αφιέρωμα της ιστοσελίδας της ΣΦΕΒΑ για το χωριό Καλτσάτι

Το Καλτσάτι ή  Καλτσάτες, είναι ένα χωριό στην επαρχία  Λιβαδειάς, σήμερα στο δήμο Φοινίκης. Εκτείνεται πάνω σε μια ράχη στα βορειοανατολικά της Λιβαδειάς, σε υψόμετρο 295 μ. και 13,5 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά των Αγίων Σαράντα. 

Βόρεια συνορεύει με το Λαζάτι, ανατολικά με τη Γριάζδανη και το Καισαράτι, νότια με την Λιβαδειά και δυτικά με την Κουλουρίτσα,

Πήρε το όνομα από την ελληνική λέξη «κάλτσα». Σύμφωνα με την παράδοση από τον πρώτο οικιστή που ήταν υφαντής και ύφαινε στον αργαλειό κυρίως «καλτσί» (μάλλινο φτενό βιλάρι). Έτσι οι απόγονοι λέγονταν «Καλτσάτες (από το «κάλτσα») και το χωριό έμεινε να λέγεται «Καλτσάτες».

Αυτό ετυμολογεί και ο Αποστόλ Πάγκο στην Εγκυκλοπαίδεια «Δέλβινο και Άγιοι Σαράντα»: Από την ελληνική λέξη: «Kalca» (Corape).

Το 1852 αναφέρεται για  πρώτη φορά ως τσιφλίκι  με 12 σπίτια. Στον Στατιστικό  Πίνακα του Ελληνόγλωσσου πληθυσμού Μουτεσσαριφλικίου (Υποδιοίκηση) Αργυροκάστρου (Βιλαετίου Ιωαννίνων), του έτους 1888, αριθμούνται 80 οικογένειες και 400 κάτοικοι. Το 1896 με 10 οικογένειες, το 1913 αριθμεί 105 κατοίκους, το 1927 έφτασε τους 170 και το 1937  αριθμεί 33 οικογένειες με 197 κατοίκους.

Οι κάτοικοί του είναι όλοι ελληνικής καταγωγής και χριστιανοί ορθόδοξοι.

Στην Αναλυτική Έκθεση Σχολικού Έτους 1936 - 1937 του εν Αργυροκάστρω Αλβανού Επιθεωρητού Ιδιωτικών (Κοινοτικών) Σχολείων της Μειονότητος κ. Κολ Κότσι αναφέρεται: «Οι μαθητές του χωριού πηγαίνουν στο διπλανό χωριό Λαζάτες. Οικογένειαι 33, κάτοικοι 197.  Βεβαιωθέντες κατά το 1935 φόροι εις φράγκα χρυσά: Οικιών 39, επί των ζώων 380.  Οι κάτοικοι ασχολούνται με την γεωργίαν και κτηνοτροφίαν, ελάχιστοι δε μεταναστεύουν. Η οικονομική των κατάστασις πενιχρά. Αι γαίαι είναι τσιφλίκι».

Στο χωριό δεσπόζει η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής,  του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Θεόδωρου.

Το χωριό έχει πατριωτικές  παραδόσεις. Το 1939 ξεσηκώθηκαν ενάντια στον αγά του χωριού όπου απαγόρευσε την μετατροπή των λιβαδιών σε ψωμότοπο.

Το Δεκέμβριο του 1940, Έλληνες φαντάροι μπήκαν στο χωριό, καθώς είχαν βάλει μπροστά τους Ιταλούς. Οι κάτοικοι έλαβαν μέρος στον Αντιφασιστικό Αγώνα. Ο Παντελής Μπότσιαρης  είναι πεσόντας του πολέμου. Εδώ σχηματίστηκε το Τάγμα «Παντελής Μπότσιαρης» όπως και η Περιφερειακή Αντιφασιστική Επιτροπή, το 1943.

Το 1957 το χωριό έγινε γεωργικός συνεταιρισμός, αργότερα ενώθηκε με τα γύρω χωριά στο Ενωμένο Συνεταιρισμό της Λιβαδειάς. Οι κάτοικοί του είναι φιλότιμοι και εργατικοί.

Η λιανή κτηνοτροφία, οι ελιές, η φρουτοκαλλιέργεια, είναι οι κυριότερες κατευθύνσεις της οικονομίας.

Στα χρόνια της συνεταιριστικής ζωής λειτούργησε Δημοτικό σχολείο και μια εμπορική μονάδα. Ο αριθμός των κατοίκων το 1991 έφτασε τους 235 κατοίκους.

Σήμερα ο αριθμός των κατοίκων, λόγω της μετανάστευσης,  μειώθηκε αισθητά.

(από συνεργάτη της ΣΦΕΒΑ στη Β. Ήπειρο)

sfeva.gr