Αφιέρωμα ιστοσελίδας ΣΦΕΒΑ για το χωριό Βρωμερό

Το Βρωμερό απλώνεται σ’ ένα λόφο σε υψόμετρο 70 μ.,  μόλις ένα  χιλιόμετρο δεξιά του οδικού άξονα Δέλβινο-Άγιοι Σαράντα και 8 χιλιόμετρα δυτικά του Δελβίνου.  Συνορεύει βόρεια με τη Νίβιτσα, βορειοανατολικά με το Καραχάτζι, ανατολικά με το ΜΤΣ, νοτιοανατολικά με το Βρυώνι, νότια με το Σελεγκάρι και δυτικά με τους Αγίους Σαράντα. 

Η ετυμολογία της λέξης προέρχεται από την ελληνική λέξη «βρωμιά». Φαίνεται το μέρος είχε νερά στεκούμενα, με άσχημη μυρωδιά.

Οι κάτοικοί του είναι όλοι ελληνικής καταγωγής και χριστιανοί ορθόδοξοι.

Αναφέρεται για πρώτη φορά το 1852 ως τσιφλίκι με 5 σπίτια και με 4 το 1896. Στον Στατιστικό Πίνακα Πληθυσμού  Μουτεσσαριφλικίου (Υποδιοίκηση) Αργυροκάστρου (Βιλαετίου Ιωαννίνων), του έτους 1888, αριθμούνται 15 οικογένειες και 75 κάτοικοι. Βάση της απογραφής του 1913 αναφέρονται  45 κάτοικοι. Το 1923 έχει 7 σπίτια, το 1927 αριθμούνται 64 κάτοικοι και το 1938 έχει 18 σπίτια και 170 κατοίκους.

Αγνός, τίμιος και θαρραλέος αγωνιστής ήταν ο Ζήσος Λούτσης, ο οποίος εντάχθηκε στην τσέτα του Θύμιο Λιώλη και πολέμησαν κατά των μπέηδων, αγάδων και Τουρκαλβανών που έσπερναν τον πανικό στο Βούρκο.

Κατά την περίοδο του Αντιφασιστικού Αγώνα, στο λόφο που βρίσκεται το χωριό, έγιναν σκληρές πολεμικές συγκρούσεις για την απελευθέρωση της πόλης των Αγίων Σαράντα.

Οι κάτοικοί του έχουν  παράδοση στην καλλιέργεια του καλαμποκιού, των κηπευτικών και της ελιάς, τα οποία είναι και η βάση της οικονομίας. 

Το 1957 έγινε γεωργικός συνεταιρισμός, το 1966 ενώθηκε μαζί με το Βρυώνι, Φοινίκη, Καραχάτζι και Μαυρόπουλο στον ενωμένο συνεταιρισμό της Φοινίκης και το 1972, μαζί με άλλα 17 χωριά, στο συνεταιρισμό Ανώτερου Τύπου της Φοινίκης.

Στα χρόνια της συνεταιριστικής ζωής χτίστηκε και λειτούργησε Δημοτικό σχολείο, εμπορική μονάδα και ο αριθμός των κατοίκων έφτασε τους 550.

Από το Βρωμερό κατάγεται ο καθηγητής Ψυχολογίας, βουλευτής του ΚΕΑΔ στο αλβανικό Κοινοβούλιο, έπαρχος στη Φοινίκη για μια τετραετία, Ζήσος Λούτσης.

Κι αυτό το χωριό στα χρόνια της μεταπολίτευσης έπαθε ριζικές αλλαγές, με καινούργια και ανακαινισμένα σπίτια, με νέον τρόπο ζωής.

Λόγω της μετανάστευσης σήμερα ο αριθμός των κατοίκων μειώθηκε αισθητά και οι λιγοστοί κάτοικοι ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία.

(από συνεργάτη της ΣΦΕΒΑ στη Β. Ήπειρο)

sfeva.gr