Αγώνα ζωής δίνει το Πωγώνι της Βορείου Ηπείρου

• Ο αγώνας δεν σταματάει ποτέ για τους Έλληνες που ζουν από την άλλη πλευρά των συνόρων, αυτούς της Βορείου Ηπείρου, οι οποίοι δίνουν μία διαρκή «μάχη» για το αυτονόητo: Tην διατήρηση της ελληνικότητάς τους, της ξεχωριστής εθνικής τους ταυτότητας! 

Η προσπάθεια αυτή δεν είναι καθόλου εύκολη, αν λάβει κανείς υπόψη ότι οι συγκεκριμένοι άνθρωποι ζουν σε μία χώρα που κάνει τα πάντα για να αλλοιώσει τον χαρακτήρα και την συμπαγή φυσιογνωμία της Ελληνικής Μειονότητας, όπως αποδεικνύει και η πιο πρόσφατη μεταρρύθμιση που ψήφισε η Αλβανική Βουλή, η οποία φέρνει μεγάλες αλλαγές στον διοικητικό «χάρτη» της χώρας.

Απ’ τις περιοχές του Βορειοηπειρωτικού χώρου τον πιο συμπαγή Ελληνικό πληθυσμό διαθέτει αυτή του Πωγωνίου με τα επτά καθαρά ελληνόφωνα χωριά που συνορεύει με το «αδελφό» Ελληνικό Πωγώνι, με το οποίο οι δεσμοί παραμένουν ισχυροί παρά την ύπαρξη συνόρων. Και τα προβλήματα όμως είναι τα ίδια, όπως τονίζει στον «Π.Λ.» ο δραστήριος Έπαρχος Πωγωνίου Βορ. Ηπείρου Θανάσης Κύρος. Βασικότερο όλων η μη λειτουργία του Τελωνείου Δρυμάδων που μετατρέπει σε «Γολγοθά» το ταξίδι των αποδήμων από και προς τα χωριά τους, αλλά και η απουσία μέριμνας για τα εκκλησιαστικά μνημεία και κειμήλια της περιοχής.

Συμπαγής Ελληνισμός

Πολύτσιανη, Σχοριάδες, Σωπική, Οψάδα, Τσιάτιστα, Μαυρόγυρο και Χλωμό είναι τα επτά ελληνικά χωριά της επαρχίας Πωγωνίου Βορ. Ηπείρου. Οι εγγεγραμμένοι κάτοικοί τους ανέρχονται σε 3.500 άτομα και μαζί με τα χωριά της γειτονικής Ζαγοριάς ξεπερνούν τους 5.500. Πολλοί απ’ αυτούς ζουν στην Ελλάδα και κυρίως στα Γιάννενα, την Αθήνα και την Θεσσαλονίκη. Αυτοί αλλά και οι μόνιμοι κάτοικοι κάποιας ηλικίας δεν ξέρουν καν την αλβανική γλώσσα!
Οι απόδημοι επισκέπτονται όμως συχνά και με κάθε αφορμή τις ιδιαίτερες  πατρίδες τους. Απόδειξη του ενδιαφέροντός τους γι’ αυτές, το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια οι ξενιτεμένοι έχουν ανακαινίσει γύρω στα 500 πατρικά σπίτια ενώ έχουν χτιστεί πάνω από 100 καινούριες κατοικίες σε όλα τα χωριά! Με άλλα λόγια, οι προοπτικές για να κρατηθεί ζωντανή η περιοχή είναι μεγάλες, υπό ορισμένες όμως προϋποθέσεις.

Κλειστοί οι Δρυμάδες

Βασικότερο εμπόδιο σήμερα στην διατήρηση του Ελληνισμού και την ανάπτυξη της περιοχής Πωγωνίου είναι η μη λειτουργία του Τελωνείου Δρυμάδων από την ελληνική πλευρά (φωτό), γεγονός που αναγκάζει τους αποδήμους της περιοχής να κάνουν ένα πολύ μεγαλύτερο ταξίδι – μαρτύριο προκειμένου να φτάσουν στον τόπο τους. Κι αυτό ενώ η πρόσβαση στους Δρυμάδες από ελληνικής πλευράς είναι εύκολη.
Απ’ το Τελωνείο ως την Σωπική η απόσταση είναι μόλις τέσσερα χιλιόμετρα και λίγο μεγαλύτερη για τα υπόλοιπα χωριά. Καθώς όμως αυτό είναι κλειστό, οι απόδημοι αναγκάζονται να κάνουν έναν πολύ μεγάλο κύκλο, πηγαίνοντας στην Κακαβιά, απ’ την οποία η απόσταση ως την Σωπική είναι περίπου 70 χιλιόμετρα! Αυτό εμποδίζει πολλούς απ’ αυτούς να επισκέπτονται ακόμη συχνότερα τον τόπο τους, ακόμη και τα Σαββατοκύριακα.

«Να ανοίγει έστω και δύο μέρες…»

Μιλώντας σχετικά στον «Π.Λ.» ο Έπαρχος Πωγωνίου Βορ. Ηπείρου Θανάσης Κύρος καταθέτει την δική του πρόταση. Όπως λέει, «γνωρίζουμε την δύσκολη οικονομική κατάσταση και δεν έχουμε την απαίτηση να τεθεί σε πλήρη λειτουργία το Τελωνείο. Αυτό που ζητάμε είναι να λειτουργεί έστω και δύο ή τρεις ημέρες την εβδομάδα, για να διευκολύνονται οι χιλιάδες απόδημοί μας που επισκέπτονται τα χωριά τους αλλά και όσοι εργάζονται στην Ελλάδα και πηγαινοέρχονται καθημερινά»! Μικρό το κόστος μερικής λειτουργίας του Τελωνείου μπροστά στο έργο που θα προσέφερε!

Τα εκκλησιαστικά μνημεία

Δεύτερο βασικό ζήτημα που απασχολεί τους κατοίκους της πολύπαθης αυτής περιοχής και είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την διατήρηση της ελληνικότητάς της είναι τα εκκλησιαστικά μνημεία και κειμήλια που διαθέτει σε αφθονία. Το Μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου στην Πολύτσιανη, όπου και τα λείψανα του Αγίου Σοφιανού, προστάτη του χωριού, η εκκλησία της Παναγίας Σωπικής, η Μονή του Σωτήρα Τσιάτιστας είναι μερικά απ’ τα πολλά θρησκευτικά μνημεία του Πωγωνίου Βορ. Ηπείρου, που χρονολογούνται στον 15ο και 16ο αιώνα, τα οποία οι κάτοικοι διατηρούν με… νύχια και δόντια.
Ωστόσο κι εδώ, όπως και στο Ελληνικό Πωγώνι, οι ιερόσυλοι έχουν κάνει την εμφάνισή τους τα τελευταία χρόνια και λυμαίνονται εκκλησίες και μονές, αρπάζοντας μοναδικούς εκκλησιαστικούς θησαυρούς.

Να βοηθήσει το ΥΠ.ΠΟ.

Και για αυτό το ζήτημα υπάρχει ένα αίτημα από πλευράς του κ. Κύρου. «Εκείνο που θέλουμε είναι να υπάρξει μία καταγραφή των μνημείων μας και των κειμηλίων τους από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού και να βοηθήσουν όπως μπορούν την προσπάθειά μας για την συντήρησή τους», τονίζει με έμφαση. Κι αυτή η διαδικασία δεν κοστίζει ακριβά, αλλά θα έχει υψηλή ανταποδοτικότητα!
Εδώ αξίζει να σημειωθεί η σημαντική συμβολή των ομογενών Πωγωνήσιων του εξωτερικού, οι οποίοι έρχονται όσο συχνά μπορούν στον τόπο τους και βοηθούν οικονομικά για να γίνονται απαραίτητα έργα σ’ αυτόν.
Ζωηρό είναι το ενδιαφέρον για την περιοχή και του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου, ο οποίος ωστόσο δεν διαθέτει τα μέσα για να βοηθήσει ουσιαστικά.

Η μεταρρύθμιση…

Ο Έπαρχος Πωγωνίου σχολιάζει και τη νέα διοικητική διαίρεση, τον «Καλλικράτη», που προωθεί η Αλβανική κυβέρνηση, εκφράζοντας την αντίθεσή του στην απόπειρά της να «ανακατέψει» και να διαχωρίσει περιοχές με συμπαγείς Ελληνικούς πληθυσμούς. «Ο Καλλικράτης είναι απαράδεκτος και σίγουρα θα πλήξει ακόμα περισσότερο το Πωγώνι», τονίζει ο κ. Κύρος. Όταν εφαρμοστεί, η περιοχή του θα υπαχθεί διοικητικά στον Δήμο Δερόπολης.

ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ

Το σχόλιο μας: Συγκινητικό σε γενικές γραμμές το άρθρο της γιαννιώτικης εφημερίδας, αλλά θα θέλαμε να εκφράσουμε τις ενστάσεις μας ως προς κάποια από τα λεγόμενα του Επάρχου Πωγωνίου. Από τη μία λέει για ζωηρό ενδιαφέρον του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας, ο οποίος όμως "δεν διαθέτει τα μέσα για να βοηθήσει ουσιαστικά", ενώ υπάρχουν παράλληλα μεγάλες δυσκολίες στη διατήρηση των εκκλησιαστικών μνημείων. Από την άλλη όμως βλέπουμε τους νεόκτιστους μεγαλοπρεπείς μητροπολιτικούς ναούς που έγιναν σε Τίρανα και Αργυρόκαστρο για τους οποίους βρέθηκαν μέσω "θαύματος" τα ποσά που έπρεπε να δαπανηθούν για την ανέγερση τους...  

Στο τέλος ο Νάσος Κύρος εκφράζει την αντίθεση του στον "αλβανικό Καλλικράτη" επειδή, όπως υποστηρίζει «θα πλήξει ακόμα περισσότερο το Πωγώνι», αφού θα υπαχθεί διοικητικά στον Δήμο Δερόπολης! Τι θα προτιμούσε δηλαδή ο κ. Έπαρχος; να συνενωθεί το Πωγώνι με το Λιμπόχοβο; Σίγουρα το ιδεατό θα ήταν να συνενωθεί με το ελεύθερο Πωγώνι που έχει έδρα το Καλπάκι, αλλά αυτό προς το παρόν είναι δυστυχώς ανέφικτο. Υπό τις παρούσες συνθήκες ας είμαστε ρεαλιστές...