Τι θέλουν οι Αζέροι από Ελλάδα-Ιταλία-Αλβανία για τον αγωγό ΤΑΡ

Ο μόνος τρόπος να επιλεγεί ο αγωγός ΤΑΡ για τη μεταφορά του αζέρικου αερίου στην Ευρώπη, είναι να έχει την πλήρη υποστήριξη Ελλάδας, Αλβανίας και Ιταλίας.

Όλες οι απαραίτητες διακρατικές συμφωνίες και άδειες, πρέπει να υπάρξουν στην ώρα τους. Κάθε καθυστέρηση στα θέματα αυτά, θα σημάνει την υποβάθμιση της αξιοπιστίας του αγωγού από την κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζ, η οποία θα πρέπει να αξιολογήσει τις υποψήφιες διαδρομές για εξαγωγή το αέριού της στην Ευρώπη (ανταγωνιστικός του ΤΑΡ είναι ο αγωγός Nabucco με διέλευση από Βουλγαρία, Ρουμανία και Ουγγαρία για να καταλήξει στην Αυστρία).

Τα παραπάνω δηλώνει ο πρέσβης του Αζερμπαιτζάν στην Αθήνα Rahman Mustafaye (διαπιστευμένος και στα Τίρανα), σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Tirana Times. Μεταφέρει δε την απόφαση της Κυβέρνησης του Αζερμπαϊτζάν και της κοινοπραξίας του Σαχ Ντενίζ (ΒΡ, Statoil, Socar και άλλες διεθνείς εταιρείες), ότι το βασικό κριτήριο για την επιλογή του αγωγού, είναι η στήριξη των κρατών από τις οποίες διέρχεται.

Η δημόσια παρέμβαση του Αζέρου διπλωμάτη γίνεται σε μία περίοδο που εντείνονται οι διπλωματικές διεργασίες μεταξύ των τριών χωρών, καθώς τα χρονικά περιθώρια που έχει θέσει η κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζ για την επίσημη εκδήλωση της στήριξης εκ μέρους των Κυβερνήσεων είναι περιορισμένα.
Ήδη ο Έλληνας ΥΠΕΞ Δημήτρης Αβραμόπουλος είχε συνάντηση στη Ρώμη με τον Ιταλό ομόλογό του Τζούλιο Τέρζι, ενώ την περασμένη εβδομάδα είχε τηλεφωνική επικοινωνία και με τον Αλβανό ΥΠΕΞ Έντμοντ Παναρίτι, τον οποίο και προσκάλεσε στην Αθήνα για τις αρχές Σεπτεμβρίου.

Ωστόσο η επίτευξη κοινής γραμμής μεταξύ των 3 χωρών, μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου, όπως πιέζει η κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζ φαντάζει δύσκολη, καθώς η Ελληνική πλευρά σε καμία περίπτωση δεν εμφανίζεται πρόθυμη να δώσει επίσημη στήριξη στον ΤΑΡ, αν προηγουμένως δεν επιλυθεί η διαφορά με την Αλβανία για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών αποκλειστικής οικονομικής εκμετάλλευσης (ΑΟΖ) και δεν υπάρξουν εγγυήσεις εκ μέρους του ΤΑΡ για την παροχή προς την Ελλάδα αντισταθμιστικών ωφελημάτων, έναντι της διέλευσης του αγωγού.

Ως προς το πρώτο θέμα, θα πρέπει να σημειωθεί ότι εν αντίθεση με την Ελλάδα, βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα της επικαιρότητας, και αποτελεί ένα από τα κύρια θέματα, μέσω των οποίων το σοσιαλιστικό κόμμα της Αλβανίας, στηρίζει την αντιπολιτευτική του τακτική απέναντι στην κεντροδεξιά κυβέρνηση.

Μάλιστα τις προηγούμενες μέρες, ως κίνηση αντιπερισπασμού στην Κυβέρνηση που προτείνει δημοψήφισμα για την έγκριση της άρσης της βουλευτικής ασυλίας, ζήτησε στο δημοψήφισμα να ενταχθεί και ο …καθορισμός των ΑΟΖ Ελλάδας - Αλβανίας.

Ως προς τη δεύτερη δέσμη θεμάτων που θέτει η Ελληνική πλευρά, δηλαδή η εξασφάλιση αντισταθμιστικών ωφελημάτων, το κυριότερο αφορά στη συμμετοχή Ελληνικής εταιρείας στον αγωγό ΤΑΡ, ή στην εταιρεία που θα ελέγχει το ελληνικό τμήμα του αγωγού. Εμμέσως το υπουργείο προκρίνει τη Δημόσια Επιχείρηση Αερίου για το ρόλο αυτό, θέλοντας έτσι να προσφέρει υπεραξίες στην εταιρεία η οποία πρόκειται να ιδιωτικοποιηθεί.

Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν μπορεί να το διακηρύξει επισήμως, καθώς έρχεται σε αντίθεση με τους κανόνες ανταγωνισμού.

Σε κάθε περίπτωση, η επίσημη θέση του ΥΠΕΚΑ είναι ότι στηρίζει το «Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου» και από τη στιγμή που μοναδικός αγωγός του Νότιου Διαδρόμου είναι ο ΤΑΡ, θα προσφέρει στήριξη, αρκεί η Ελλάδα να έχει οφέλη αντίστοιχα με αυτά που θα προσέφερε ο Ελληνοιταλικός αγωγός, εφ΄ όσον θα ήταν αυτός που θα επέλεγε η κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζ.

Σε ότι αφορά στην εταιρεία του ΤΑΡ (συμμετέχουν οι εταιρείες Statoil, EGL, E.ON Rhurgaz, εφ΄όσον επιλεγεί θα συμμετάσχουν και οι εταιρείες του Σαχ Ντενίζ), ο επικεφαλής της στην Ελλάδα Ρίκαρ Σκούφιας, έχει δηλώσει ότι είναι «ανοικτοί» για συμμετοχή και ελληνικής εταιρείας στο σχήμα.

Ωστόσο για κάτι τέτοιο η ΔΕΠΑ, ή όποιος άλλος ενδιαφερόμενος θα πρέπει να απευθυνθεί στους μετόχους του ΤΑΡ. Όσο για τις τυχόν διαφορές που υπάρχουν μεταξύ Ελλάδας και άλλων χωρών, η εταιρεία έχει ως αρχή να μην αναμειγνύεται σε διμερή πολιτικά θέματα. Ως προς το κατά πόσο ο γεωστρατηγικός ρόλος του ΤΑΡ είναι σημαντικότερος για την Ελλάδα ή την Αλβανία, αρμόδιες πηγές έλεγαν στο euro2day ότι η Ελλάδα ναι μεν στηρίζει το «Νότιο Διάδρομο», ωστόσο οι υποδομές που διαθέτει (διασυνδέσεις με Τουρκία, Βουλγαρία, τερματικός LNG) της επιτρέπουν πρόσβαση σε διαφορετικές πηγές και επιπλέον να παίξει ρόλο διαμεταφορέα φυσικού αερίου.

Ενώ η Αλβανία, εφ΄ όσον δεν κατασκευαστεί ο ΤΑΡ, θα περάσουν πάρα πολλά χρόνια, έως ότου συνδεθεί με δίκτυο φυσικού αερίου, καθώς κανένα άλλο σχέδιο που να περιλαμβάνει την Αλβανία, δεν βρίσκεται σε αντίστοιχο στάδιο ωριμότητας.

Μιχάλης Καϊταντζίδης

(euro2day.gr 20/8/2012)