Αφιέρωμα στην επαρχία Δίβρης από την ιστοσελίδα της ΣΦΕΒΑ

Είναι μία από τις επαρχίες με ελληνικής καταγωγής πληθυσμό που υπάγεται στο νομό των Αγ. Σαράντα.

Συμπεριλαμβάνει συγκεκριμένα τα ελληνικής καταγωγής χωριά: Άνω Λεσινίτσα,  Κάτω Λεσινίτσα,  Τσερκοβίτσα,  Καισαράτι,  Γιαννιτσάτι,  Λουψάτι, Άγιος Ανδρέας, Δίβρη, Μεμόραχη, Ρουμαντζά, Ντερμίσι και Ναβαρίτσα με αλβανικό πληθυσμό.

Η επαρχία είναι ορεινή και οι περισσότερες από τις κοινότητές της απλώνονται στους πρόποδες των βουνών του Διβροβουνίου, της Στουγάρας, του Σεντενίκου, του ΑηΛια, του Σεντελί κι αυτό λόγω της ασφάλειάς τους από τις επιδρομές των ληστών και των εχθρικών ορδών στο διάβα των αιώνων.

Μέχρι που άνοιξε ο αυτοκινητιστικός δρόμος Ντερμίσι-Θεολόγο η συγκοινωνία γινόταν με τα ζώα ή με καραβάνια, τόσο για την προμήθειά τους, όσο και για την διακίνησή τους.

Ο δρόμος έδωσε μια ανάσα στην περιοχή, που όπως λέει και ο λαϊκός ποιητής;

Κίνησε ο δρόμος του Ντερμίσι,

για να πάει στο Θεολόγο,

για να πάει στο Θεολόγο

δίχως πρόστιμα και λόγο…

Και σήμερα, 24 χρόνια δημοκρατίας στην Αλβανία, η συγκοινωνία στην επαρχία αυτή είναι από τις δυσκολότερες, λόγω της κακής κατάστασης της οδοποιίας, ιδίως τα δύο απομακρυσμένα χωριά της Άνω και Κάτω Λεσινίτσας.

Είναι μια περιοχή πολύ ευνοϊκή για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας, ιδίως των γιδοπροβάτων, της καλλιέργειας των αμπελιών και της οπωροκαλλιέργιας. Πλούσια σε φαρμακευτικά φυτά, όπου στον καιρό του γεωργικού συνεταιρισμού σηκώθηκαν και αποθήκες για την  συγκομιδή και επεξεργασία τους, εξασφαλίζοντας ένα καλό  χρηματικό ποσό στα έσοδα  του συνεταιρισμού.

Λόγω των βουνών και πλαγιών έχει πολλά βοσκοτόπια, δάση και, φυσικά, πολλά άγρια ζώα, μια ζώνη κατάλληλη για κυνήγι.

Οι αρχαιολογικές έρευνες, τα ερείπια, τα μνημεία, και ιδίως οι παμπάλαιες εκκλησιές μαρτυρούν για πανάρχαιους οικισμούς, πράγμα που μιλούν για την ελληνικότητα του χώρου. Η πλούσια παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα, οι πανέμορφες ενδυμασίες,  διατηρήθηκαν μέχρι τις μέρες μας. Ν’ αναφέρουμε τα φρούρια της Μάλτσανης και της Ρίπεσης που ανήκουν στον 4ο αιώνα π.Χ., το οχυρό στο Καρόκι του 3ου αιώνα π. Χ. και το ό,τι μέχρι την δεκαετία του 1940 η περιοχή  είχε 50 εκκλησίες και 6 μοναστήρια.

Στη γενικότητα, λόγω των δυσμενών συνθηκών, πολλοί κάτοικοι της επαρχίας αυτής έχουν μεταναστεύσει στην Ελλάδα, Αμερική, Αίγυπτο, Αυστραλία και στην Πόλη.

Σχεδόν στο κέντρο της επαρχίας βρίσκεται η τοποθεσία με την ονομασία «ΘΕΟΛΟΓΟ». Ένα κέντρο, μια τοποθεσία που μπήκε στην ιστορία με τα γεγονότα και την ιστορία του.

Ως κέντρο των ορεινών χωριών και λόγω της τοποθεσίας, έγινε και το κέντρο του παρτιζάνικου κινήματος. Εδώ ιδρύθηκαν η Τέταρτη παρτιζάνικη Ομάδα και η 19η Ταξιαρχία Κρούσης. Εδώ λειτούργησε  και το πρώτο παρτιζάνικο νοσοκομείο, όπου έγιαναν τις πληγές τους δεκάδες παρτιζάνοι. Εδώ, όμως, είχε την έδρα της και η Αντιφασιστική Επιτροπή του Αγώνα, εδώ έγιναν τα παρτιζάνικα δικαστήρια όπου εκτέλεσαν δεκάδες αθώους παρτιζάνους κι άλλους πολίτες. Ο συγγραφέας Α. Τσάκας το περιέγραψε και το ονομάτισε «το φονικό παλάτι».

Το 1965 όλα αυτά τα χωριά ενώθηκαν και σχημάτισαν τον ενωμένο συνεταιρισμό «Συναδέλφωση», με κέντρο την Μεμόραχη.

Με τη νέα διοικητική διαίρεση, στην μεταπολίτευση, και την ίδρυση των επαρχιών, το κέντρο της επαρχίας έγινε το Κεφαλοχώρι, η Δίβρη.

Με τα φυσικά τοπία, τα αρχαιολογικά μνημεία, τα κρύα νερά, την χλωρίδα και πανίδα, η επαρχία αυτή έχει όλες τις προϋποθέσεις για μια τουριστική περιοχή. 

Αυτό όταν δημιουργηθούν οι συνθήκες.

(από συνεργάτη της ΣΦΕΒΑ στη Β. Ήπειρο)

www.sfeva.gr