Βαγγέλης Παπαχρήστος: Η Κύπρος και τα συναισθήματά μου

Λίγη ιστορία

Το τρίτο σε έκταση νησί της Μεσογείου είναι η Κύπρος. Με 9251 τ. χλμ έκταση και  800.000 κατοίκους (82% Έλληνες και 18% Τούρκοι -σήμερα πλησιάζει το εκατομμύριο). 

Αγγλική αποικία για πολλά χρόνια και χρειάστηκε ο ένοπλος αγώνας της ΕΟΚΑ για να φθάσουν στη Συμφωνία της Ζυρίχης, το Φεβρουάριο του 1959, στην οποία τέθηκαν οι βάσεις του Ανεξάρτητου κράτος  με την ονομασία Κυπριακή Δημοκρατία. Η αγγλική κυριαρχία τερματίστηκε οριστικά. Το 1960 ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ορκίστηκε ως πρώτος Πρόεδρος. 

Το Μάρτιο του 1961 συμπεριλήφθη στο Συμβούλιο της Ευρώπης  και το Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς το 99^ο μέλος των Ενωμένων Εθνών. Τον Ιούλιο του 1974 οι Τούρκοι εισβάλανε στην Κύπρο και κατέλαβαν τα 40% του εδάφους της. Έτσι διαμελίστηκε το νησί στην Κυπριακή Δημοκρατία και στο ψευδοκράτος των Τούρκων.

Το νησί της Αφροδίτης

Ταξιδεύοντας από την Πάφο προς τη Λεμεσό, θ’ αγναντέψεις έναν πανέμορφο κόλπο με έναν βράχο στη μέση. Είναι η «Πέτρα του Ρωμιού». Εδώ, σύμφωνα με την μυθολογία, αναδύθηκε από τα κύματα η θεά της ομορφιάς, του έρωτα και της γονιμότητας, η Αφροδίτη. Μόλις αναδύθηκε την υποδέχτηκαν οι Ώρες, που αφού την στόλισαν, την οδήγησαν στους άλλους αθάνατους θεούς. Στην Κύπρο η θεά αυτή λατρεύεται με μεγάλη έμφαση.Κάποιοι ισχυρίζονται πως η λατρεία της Αφροδίτης στην Κύπρο σχετίζεται με την 3^η χιλιετία π.Χ., όπου η Πάφος ήταν το μεγάλο κέντρο λατρείας της. Να γιατί η  Κύπρος είναι γνωστή  και ως «Νησί της Αφροδίτης».

Αναμνήσεις

Όσες φορές επισκέπτομαι την Κύπρο, τόσες πολλές αναμνήσεις και συναισθήματα με περιβάλλουν.

Με περιβάλλουν οι ενθυμίσεις για την ιστορία ενός λαού με ίχνη κατοικίας από την έκτη π.Χ. χιλιετία.

Για έναν λαό που υποδουλώθηκε από διάφορες αυτοκρατορίες, επιδρομείς  και έθνη: Αιγύπτιους, Ρωμαίους, Άραβες, Σύριους, Αρμένιους, Φράγκους, Τούρκους, Άγγλους… και παρόλα αυτά κράτησε τόσο την ορθοδοξία του, όσο και τη γλώσσα την ελληνική.  

Για έναν λαό που προδόθηκε τόσες φορές στην προσπάθειά του να ενωθεί  με τον εθνικό κορμό, την Ελλάδα: Με την άφιξη του Καποδίστρια στην Ελλάδα ζήτησαν την αναγνώριση της Κύπρου ως τμήμα του ελεύθερου ελληνικού κράτους, προσπάθειες που δεν καρποφόρησαν και κινδύνευσε ακόμα η Κύπρος να περιληφθεί στις κτήσεις των Αιγυπτίων. 

Το 1915 δόθηκε η ευκαιρία στην Ελλάδα η Κύπρος να ενταχθεί στον κορμό της, αλλά ο δισταγμός της τότε κυβέρνησης  Αλέξανδρου Ζαΐμη προκάλεσε την ανάκληση της προσφοράς. Το 1950 το δημοψήφισμα ήταν 96% υπέρ την ένωσης με την Ελλάδα. Το 1954 μια άλλη προσπάθεια έπεσε στο κενό και  το αρνητικό αποτέλεσμα οδήγησε  στην έναρξη της δράσης με την ΕΟΚΑ. Παρά την βιαιότητα και αγριότητα των Άγγλων, οι Κύπριοι κατόρθωσαν το 1959  να βάλουν τα θέμελα της  Κυπριακή Δημοκρατίας.

Συναισθήματα

Με κυριεύουν συναισθήματα αγάπης και ευγνωμοσύνης.

Γιατί η ιστορία της Κύπρου μοιάζει με αυτήν της Βορείου Ηπείρου. Και οι δύο ξεκληρισμένες και οι δύο αδικημένες.

Γιατί οι Κύπριοι αγκάλιασαν και αγάπησαν τους Βορειοηπειρώτες σαν τέκνα της ίδιας μάνας, με τον ίδιο πόνο, την ίδια τύχη, τον ίδιο καημό.

Ήταν δεκάδες τα Βορειοηπειρωτόπουλα που φιλοξενήθηκαν στις κυπριακές οικογένειες με αγάπη και στοργή. Πάρα πολλές οι βοήθειες που στάλθηκαν στις δικές μας κοινότητες. Η πλατεία του Αλύκου, η πλατεία της Δίβρης, το σχολείο στη Γέρμα κι άλλα, φέρνουν το όνομά της…

Στη Λευκωσία

Είναι η πρωτεύουσα της Κύπρου η Λευκωσία. Στην Κυπριακή Δημοκρατία υπάρχουν άλλες τέσσερις μεγάλες πανέμορφες πόλεις και τρεις στην τουρκοκρατούμενη.

Ήταν 25^η Μαρτίου και η Λευκωσία είχε ντυθεί στο γαλανόλευκο. Σου θύμιζε Αθήνα. Σου θύμιζε Ελλάδα. Με ελληνικές σημαίες να κυματίζουν σε κάθε Μέγαρο, πολυκατοικία και σπίτι. Με την άρτια παρέλαση στο κέντρο της πόλης ενώπιων του Πρόεδρου της Δημοκρατίας κ. Αναστασιάδη. Με την ευχή όλων: «Χρόνια πολλά, την εθνική μας εορτή!».

Καθώς προχωρούσαμε με το αμάξι στους δρόμους της, σε κάποιο περιφραγμένο, κατάλευκο Μέγαρο, αρχιτεκτονικής τέχνης, στην υψηλότερη κορυφή κυμάτιζε μια διαφορετική σημαία. Έμεινα άφωνος. Ήταν η σημαία της Αυτόνομης Βορείου Ηπείρου. 

Βούρκωσα!

Οδός «Άγιοι Σαράντα»

Ήταν ξανά η παρατηρητικότητα του γιου μου, καθώς ταξιδεύαμε προς τη Λεμεσό, όταν αντίκρισε την πινακίδα με την επιγραφή: «Οδός –Άγιοι Σαράντα». Σταθήκαμε, φωτογραφηθήκαμε.

Είναι γνωστοί οι Σαράντα Άγιοι σε όλη την Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά γνωρίζεται και το μέρος της αγιοσύνης τους. Κι αυτό είναι στη Βόρεια Ήπειρο. Άρα, η πινακίδα σχετίζεται με τους όρους της Βορείου Ηπείρου πιο πολύ. Όπως με ενημέρωσαν υπάρχει και οδός «Βόρειος Ήπειρος».

Αυτό τα λέει όλα.

Στην οικογένεια του Ανδρέα Χρυσάνθου

Χρειάστηκε να ταξιδέψουμε μερικά χιλιόμετρα από την Λευκωσία και ν’ ανηφορήσουμε στα όρη Τροόδου, για να φθάσουμε στα Σπήλια, ένα όμορφο χωριό με διώροφα, περιποιημένα, κεραμυδοσκεπασμένα σπίτια, σωστές βίλες, περιτριγυρισμένα από δέντρα και χλόη. Το δέσποζε ακόμα ο ωραίος Ναός του Αγίου Αντωνίου, και το μνημείο αφιερωμένο στον ένδοξο αγώνα της ΕΟΚΑ.

Εδώ έρχεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, γιατί μένει στη Λευκωσία, ο Ανδρέας και η Φλώρα Χρυσάνθου. Πρόσφυγας στην ίδια της την πατρίδα η Φλώρα. Από τον Καραβά της Κυρήνειας, τα κατεχόμενα, η καταγωγή της. «Πήγαμε, όταν άνοιξαν τα σύνορα και είδα το αρχοντικό μου σπίτι και όλη την περιουσία να την διαχειρίζεται τούρκικη οικογένεια, και μια εβδομάδα δεν μπορούσα να κοιμηθώ, δεν μπορούσα να συνέλθω», σου λέει η Φλώρα και ο καημός δεν λέει να φύγει από πάνω της.

Η αναγνωρισμένη κυπριακή φιλοξενία, ανάμεικτη με την οικογενειακή ζεστασιά, σε στερεώνουν και σε απολιθώνουν στο κάθισμα, λες και είσαι μέλος της ίδια της οικογένειας.

Αν και συνταξιούχος ο Ανδρέας, μετά από πολλά χρόνια καθηγητής μαθηματικών, δεν παύει να εργάζεται. Θ’ ασχοληθεί με τα οικιακά, με τα κοινωνικά, με την δημοσιογραφία και την λογοτεχνία.

Ίδρυσε το Σύλλογο «Αυγερινός»  για την αποκατάσταση των δικαίων οικογενειών προσφύγων. Για 20 χρόνια Γενικός Γραμματέας της Παγκύπριας Οργάνωσης Πολυτέκνων, όπου συνέβαλε τα μέγιστα για την αναγνώριση των δικαίων των πολυτέκνων. Στα Σπήλια δημιούργησε το «Πάρκο της Ειρήνης», χώρος ξεκούρασης, με παιγνιδότοπο και υπαίθριο θέατρο, καθώς και ιδιωτικό μουσείο στη μνήμη του πατέρα του: «Μουσείο του σκαρπάρη Χρίστου Χρυσάνθου». Εξέδωσε τα βιβλία «Καραβάς- πονεμένο τραγούδι της προσφυγιάς», «Σολιά- παρελθόν, παρόν και μέλλον», «Άγιος Αντώνιος- του κόσμου, του Ελληνισμού, της Κύπρου, των Σπήλιων». Ο Ανδρέας είναι και πολύ καλός παραγωγός της κυπριακής ρακής, της ζιβανίας, όπως την αποκαλούν,  του κρασιού, κι άλλων αποσταγμάτων από διάφορα φρούτα μέχρι κι αυτό του τριαντάφυλλου.  

Ανάμεσα στους Βορειοηπειρώτες

Είναι πολλοί οι Βορειοηπειρώτες στην Κύπρο. Μερικοί σπουδάζουν σε Κολέγια και Πανεπιστήμια, οι περισσότεροι ζουν και εργάζονται στη Μεγαλόνησο. Και ξέρουν να εργάζονται σωστά και τίμια, μα και να σμίγονται πολλές φορές, έτσι για να θυμηθούν τα δικά τους, να γλεντήσουν, όπως ξέρουν να γλεντούν οι Βορειοηπειρώτες, να μιλούν για τα προβλήματα της ιδιαίτερής τους πατρίδας.

Ο Κλεάνθης Γιώργος είναι από το Αργυρόκαστρο.  Βοηθός σε οπτικό κατάστημα ήταν στην αρχή, μέχρι που σήκωσε το δικό του. Υποδέχεται τους πάσχοντες από μυωπία, κάνει την μέτρηση, φτιάχνει τους φακούς. Έχει και τρία παιδάκια ο Κλεάνθης και, βάση των κυπριακού καταστατικού, εντάσσεται στους πολύτεκνους.

Στη Λευκωσία θα συναντήσεις πολλούς από τη Φοινίκη, από τα Ριζά και το Βούρκο, από τη Δρόπολη και Πωγώνι. Μα και στις άλλες πόλεις.

«Το κυριότερο είναι το γεγονός που στην Κύπρο δε νιώθουμε το ρατσισμό που υπάρχει στην Αλβανία, ακόμα και στην Ελλάδα, που πολλοί μας αποκαλούν «Αλβανούς», αλλά την αγάπη, κι αυτό μετράει», σου λένε οι Βορειοηπειρώτες και κατατσακίζονται να σου προσφέρουν κάτι.

Στη θέση του επιλόγου

Δεν μπορείς να γνωρίσεις, πόσο μάλλον να περιγράψεις, τα τόσα μαργαριτάρια που  δώρισε ο Θεός στη Μεγαλόνησο. Στις πόλεις και τα όλα της τα μέρη. Στα μοναστήρια και τις παμπάλαιες εκκλησίες. Στα μνημεία και τις φυσικές καλλονές.

Μια χώρα με ένδοξη ιστορία, με σκληρούς αγώνες, μια χώρα που σήμερα ανήκει στην μεγάλη Οικογένεια της Ευρώπης.  

Απομακρύνεσαι από την Κύπρο με την ευχή να την ξαναεπισκεφτείς.

Βαγγέλης Παπαχρήστος

www.sfeva.gr