Οι Αλβανοί οικειοποιούνται τον Ζάππα και η Αθήνα κοιμάται - Η απάντηση μας στην αλβανική αλητεία

Εφημερίδα Shekulli: 
Ο φιλάνθρωπος που ίδρυσε 127 αλβανικά σχολεία

Μελέτη του εθνολόγου Θανάση Μέξη για τον Ευαγγέλη Ζάππα

Μία γραπτή μελέτη ξεκινάει καμιά φορά από κάποια αιτία ή από εκτίμηση που γίνεται από άλλους.

Έτσι και αυτό το γραπτό ξεκίνησε από την τιμή που έκαναν στα Τίρανα το Κέντρο για την Αλλαγή και την Διαχείριση Κρίσεων στην Αλβανία του Ιδρύματος Ροκφέλερ στον μεγάλο αλβανό φιλάνθρωπο Ευαγγέλη Ζάππα από το Μεγάλο Λάμποβο Οντρίας Αργυροκάστρου.

Αυτοί τίμησαν τον Βαγγέλη Ζάππα με την Τιμητική Φιλανθρωπία 2012 «Πιονέρος της Φιλανθρωπίας» (διεθνούς εμβέλειας). Ένας τιμητικός τίτλος που ήρθε καθυστερημένα αλλά απολύτως άξια!

Η μη αναγνώριση όσο θα έπρεπε αυτή της χαρισματικής προσωπικότητας του 19^ου αιώνα, η μη μελέτη για το Εθνικό και διεθνές Πάνθεον από μελετητές, ιστορικούς, συγγραφείς έχουν συμβάλλει στο να περάσει το έργο του Ευαγγέλη Ζάππα στην «αφάνεια», χωρίς να ερευνήσουν τη σημασία του και την άξια προσφορά του για το καλό της ανθρωπότητας.

Αυτή η φιλανθρωπική κίνηση θεωρήθηκε συχνά ως ξένη λόγω της απόλυτης φτώχειας όλων των αλβανών.

Η προσφορά αυτή έχει σκεπαστεί από άλλες παγκόσμιες φωτεινές προσωπικότητες όπως η Μητέρα Τερέζα!

Αλλά και από την στενή ερμηνεία της κάθε καλής κίνησης με λέξεις όπως: «φιλανθρωπία», «καλοσύνη», «χρηματοδότηση», «επένδυση»…

Πολλές φορές ο Ευαγγέλης Ζάππας έχει επονομαστεί  Ρουμάνος, Έλληνας, Βλάχος, Βούλγαρος, αλλά ποτέ Αλβανός! Και έχουν βάλει κοσμητικά επίθετα όπως: «βαθύπλουτος», «αντιδραστικός», «δεν έχει κάνει τίποτα για την Αλβανία»… ξεχνώντας σκόπιμα να αναφέρεται ο τόπος γέννησης του, το Μεγάλο Λάμποβο Τεπελενίου (κάποτε το χωριό ήταν στην επαρχία Τεπελενίου).

Μέχρι το έτος 1970 το χωριό του ονομαζόταν Λάμποβο του Ζάππα, η ημερομηνία γέννησης του το 1800, γιος του Βασίλη και της Σωτήρας, από το ξακουστό σόι Μέξη. Στο Λάμποβο του Ζάππα  είναι τα σπίτια του Ευαγγέλη Ζάππα, οι βρύσες που χτίστηκαν από αυτόν, η Εκκλησία της Υπαπαντής στην οποία βαπτίστηκε, το Γυμνάσιο που χτίστηκε από αυτόν το 1860, τα μνήματα της οικογένειας αλλά και το δικό του!

Δηλαδή το κάθε τι στο Λάμποβο κρατάει το όνομα του. Είναι το μόνο χωριό στην Αλβανία που έχει ως όνομα το επώνυμο ενός φιλάνθρωπου. 

Ο Ευαγγέλης Ζάππας είναι καθαρός Λαμποβίτης. Από τον τόπο γέννησης του Βαγγέλη Μέξη, του μεταφραστή της Καινής Διαθήκης, του Δρ Αποστόλη Μέξη, των πατριωτών δασκάλων Νάνε Παναγιώτη, Μέξη και Βασίλη Οικονόμου, του ανοίγματος του πρώτου αλβανικού σχολείου στο Λάμποβο, του ακαδημαϊκού Φώτο Τσάμη, του πρώτου πρωθυπουργού της Δημοκρατίας Δρ Αλεξάντερ Μέξη και ξακουστών καθηγητών Ανέστη Κονδύλη, Μενέλαου Καραγιάννη, Φώτου Τότη, Φαίδωνα Μέξη, Σωκράτη Μέξη, του ταλαντούχου σκηνοθέτη Ανδρέα Μάλλιου, του εθνικού ποιητή Αρμπέν Ντούκα, του επιτυχημένου επιχειρηματία Ανδρέα Ντίλιου.

Είναι αυτό το Λάμποβο που έχει δώσει στην πατρίδα 210 δασκάλους, 55 γιατρούς, 40 επιστήμονες, επτά Διευθυντές Παιδείας των Περιφερειών, αλλά και πολλούς δαφνοστεφείς ποιητές, συγγραφείς, τραγουδιστές, ποδοσφαιριστές, οικονομολόγους και στρατιωτικούς.

Δύσκολα να βρεις στον κόσμο τέτοια «κωμόπολη»! Γιατί τότε αυτή η άρνηση και η «σιγή» στο να τιμηθεί και να αναγνωριστεί το μεγάλο έργο του Ευαγγέλη Ζάππα γα το καλό της ανθρωπότητας; Εγώ πιστεύω ότι υπάρχουν κάποιες αιτίες!...

Πρωτίστως η δραστηριότητα του είναι παρεξηγημένη. Δεύτερον η μη εξήγηση της έννοιας της φιλανθρωπίας και η αξιοποίηση τους στη λειτουργική πτυχή. Τρίτον η «σιωπή», η μη μελέτη και η απραξία αφήνοντας σκόπιμα στην εθνική λήθη για παραπάνω από 100 χρόνια την φιλάνθρωπη προσωπικότητα του Ευαγγέλη Ζάππα.                   

Είναι προς το συμφέρον του αλβανικού κοινού αλλά και ευρύτερα κάποιες στιγμές του ανυπέρβλητου έργου του Ευαγγέλη Ζάππα να ειπωθούν ξανά με μεγάλα γράμματα υπό το φως των πρόσφατων μελετών.

Η εκπαίδευση όλων, ένα ευρωπαϊκό φαινόμενο του Ευαγγέλη Ζάππα

Ξεχασμένο κάπου στην αφάνεια το έργο του Ευαγγέλη Ζάππα ξεκίνησε το έτος 1835 με την εκπαίδευση όλων, μία έννοια του ευρωπαϊκού μέλλοντος. Ο Ρουμάνος Ακαδημαϊκός Νικόλα Ποστολάκε στο βιβλίο του «Δόξα στον Ευαγγέλη Ζάππα» (Κεφάλαιο Α΄ εκδόθηκε στη Ρουμανία το 1996) γράφει: «Ο Ευαγγέλης Ζάππας ανήκει στη γέννηση των Βαλκανίων, ενώ από τον πολιτισμό, τη νοοτροπία και την πρωτοβουλία ανήκει στο ευρωπαϊκό πνεύμα». Ενώ ο Ευαγγέλης Ζάππας θα εκφραζόταν: «Εγώ δεν είμαι ενός έθνους, είμαι όλων για όλους». 
Ο ίδιος ο Ευαγγέλης Ζάππας είχε μαθητεύσει στη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων και την ανώτερη εκπαίδευση για αγρονόμος την έκανε στο Παρίσι. Είχε πάρει μαθήματα πρακτικής ιατρικής από τους γιατρούς του Αλή Πασά Τεπελενλή Βαγγέλη Μέξη και Πέτρο Παναγιώτη, με τους οποίους ήταν και ξάδερφος.

Γνώριζε πολύ καλά τα καλά τα ιατρικά βοτάνια της περιοχής της Οντρίας τα οποία είχε μάθει από την μητέρα του Σωτήρα. Αργότερα έφτασε να εκδώσει και βιβλία για την γεωργία και προετοίμασε ένα αλφαβητικό σχέδιο.

Στη Ρουμανία, χάρη στις γνώσεις του για την εντατική γεωργία, ανέβηκε στην ιεραρχία ως οικονομικός σύμβουλος του Βασιλιά.

Ο Ευαγγέλης Ζάππας έχει μεγάλη συμμετοχή στην ίδρυση 127 σχολείων στη νότια Αλβανία, από τη Χιμάρα, Πρεμετή, Τεπελένι και Αργυρόκαστρο, Δέλβινο και Άγιοι Σαράντα, στην περιοχή της Τσαμουριάς στο Φιλιάτι και την Ηγουμενίτσα.

Σε αυτά τα σχολεία εκτός από την επίσημη γλώσσα που ήταν η τουρκική ή η ελληνική έβαζε και την αλβανική, η οποία στην πραγματικότητα ήταν η πρώτη γλώσσα. Αυτή βοηθούσε ώστε να μαθευτούν και οι άλλες γλώσσες που έβγαιναν δεύτερες. Αυτή ήταν και η αιτία σε πολλά από αυτά τα σχολεία να αντέξει η αλβανική γλώσσα με το πέρασμα των καιρών, η οποία ομιλείται καθαρά ακόμα και σήμερα.

Ο Ευαγγέλης Ζάππας έχει μεγάλη προσφορά γιατί ήταν από τους πρώτους που εκτίμησε την εκπαίδευση θηλέων, δημιουργώντας τρία γυμνάσια στο Λάμποβο, την Κωνσταντινούπολη και την Ανδριανούπολη με ευρωπαϊκό πρόγραμμα, ξένους δασκάλους και πρακτικά μαθήματα της εποχής όπως κέντημα, οικονομία κλπ.

Σε όλα αυτά τα σχολεία η αλβανική γλώσσα πρωταγωνιστούσε και βοηθούσε για την εκμάθηση των άλλων γλωσσών.

Σε αυτά τα σχολεία είχε βιβλιοθήκες πλούσιες σε βιβλία διαφωτισμού. Έτσι πολύ πλούσια ήταν η βιβλιοθήκη του Λαμπόβου αλλά και στο Μπροστένι της Ρουμανίας. Η οργάνωση «Οντρία» του Λαμπόβου τώρα, στα ίχνη του Ευαγγέλη Ζάππα, έχει ξεκινήσει να φτιάξει τη βιβλιοθήκη της ζώνης Οντρίε, συμβάλλοντας όλα τα μέλη της εντός και εκτός κράτους.

Στη Ρουμανία ο Ευαγγέλης Ζάππας χρηματοδότησε το πρώτο αλβανικό αλφαβητάριο του Ναούμ Βεκιλχάρτζι με το ποσό των 25.000 χρυσών λιρών και την έκδοση της πρώτης αλβανικής εφημερίδας στη Λαμία «Πελασγός» (από το 1859 έως το 1861). Συμμετείχε ενεργά και ήταν πάντα πρόθυμος για την εκπαίδευση των αλβανών, είχε αναθέσει στον Αναστάση Βίκου από τη Λέκλη στη θέση του διευθυντή στο εκπαιδευτικό δίκτυο ελέγχου που είχε ιδρύσει στην Αλβανία. Έδωσε πολλές υποτροφίες για την εκπαίδευση των νέων και των νεανίδων όχι μόνο από το Λάμποβο αλλά και από την περιοχή της Λουτζερίας και της Δρόπολης για ανώτερες σπουδές σε διάφορα μέρη του κόσμου.

Στην διαθήκη του γράφονται πολλά για την αλβανική εκπαίδευση και τα αλβανικά σχολεία, αφήνοντας πάρα πολλά μεγάλα ποσά για τη ευημερία τους. Το έργο αυτό έκανε τον Ευαγγέλη Ζάππα πρόδρομο του αλβανικού εθνικού κινήματος, ως έναν πρακτικό ακτιβιστή και ιδεολόγο των προβλημάτων της αλβανικής εκπαίδευσης στη μάθηση της αλβανικής γλώσσας, του γραπτού αλφάβητου και την οργάνωση των αλβανικών σχολείων. 

Ο δρόμος που άνοιξε ο Ευαγγέλης Ζάππας έχει αφήσει εκπαιδευτικά ίχνη στην Οντρία, τη Λιουτζερία, τη Δρόπολη, την Τσαμουριά για την δημιουργία μίας τέλειας εκπαιδευτικής παράδοσης και την αγάπη για το σχολείο και την αλβανική μάθηση. Μέχρι αυτή τη φάση της δραστηριότητας του ο Ευαγγέλης Ζάππας με την φιλανθρωπία του πιο πολύ στην γενέτειρα και της γύρω περιοχές της και σε κάποιο γειτονικό κράτος περνάει την φιλανθρωπία σε μία πιο σημαντική φάση, σε αυτή του φιλάνθρωπου, ένα ανώτερο επίπεδο για τη βελτίωση της ανθρώπινης κοινωνίας. Αυτό το δείχνουν τα έργα του προς όφελος της ανθρωπότητας.

Ο Ολυμπισμός μνημειώδες έργο του   

Το φιλανθρωπικό έργο του Ευαγγέλη Ζάππα είναι πειστικό στην αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων της Αρχαιότητας από το έτος 1859 και έπειτα. Πολλοί ερευνητές τοποθετούν τον Ολυμπισμό στις προτεραιότητες του Ευαγγέλη Ζάππα, αλλά όμως δεν είναι ακριβώς έτσι. Είναι αλήθεια ότι αυτός αναβίωσε αυτούς τους αγώνες ύστερα από 1500 χρόνια και τους επιδοτεί ακόμα και μετά το θάνατο (είναι γραμμένο στη διαθήκη του). Αναγνωρίζονται τρεις σύγχρονοι ιδρυτές των Ολυμπιακών Αγώνων – ο αλβανός Ευαγγέλης Ζάππας είχε ονομαστεί ο ιδρυτής του Ολυμπισμού – ο Άγγλος Δρ Mπρουκς θεωρείται υποστηρικτής του Ζάππα – ο Γάλλος Βαρόνος  Πιέρ Ντε Κουμπερντέν ως άξιος διάδοχος του Ευαγγέλη Ζάππα αλλά όχι ως κύριος ιδρυτής των Ολυμπιακών Αγώνων όπως τον παρουσιάζουν.

Παρόλο που ζούσε στη Ρουμανία, όπου έφτιαξε και την περιουσία του, ο Ευαγγέλης Ζάππας οργάνωσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Ελλάδα στον απόηχο της ιστορικής παράδοσης. Αυτός εκμεταλλεύτηκε τη λήθη των Αγώνων στην Ελλάδα από την σπίθα που άναψαν συγγραφείς και ποιητές με τίτλο «Που είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες;» και ειδικά η έκκληση του ποιητή Σούτρα (σημ. ΕΛΑ: προφανώς εννοεί τον ποιητή Σούτσο) προς τον Βασιλιά Όθωνα, που είχε γερμανική καταγωγή. 

Ο Σούτρας βροντοφώναξε «αφήστε τους Ολυμπιακούς Αγώνες να ξαναρχίσουν!». Όλες αυτές οι φωνές δεν θα εισακούγονταν εάν δεν ήταν ο Ευαγγέλης Ζάππας να αναλάβει στις 13 Ιουλίου 1856 όλα τα έξοδα για την αναβίωση του Ολυμπισμού. Αυτός πρότεινε και την ημερομηνία έναρξης αυτών των παιχνιδιών για τις 15 Νοεμβρίου 1859, βάζοντας στην διάθεση των οργανωτών 400 μετοχές της ακτοπλοϊκής εταιρείας του στη Ρουμανία και 3.000 χρυσά ναπολεόνια.

Παρά τις αδυναμίες στην οργάνωση των πρώτων Αγώνων ο Ζάππας ζήτησε να διοργανωθούν και δεύτεροι Ολυμπιακοί Αγώνες. Οι Έλληνες ονόμασαν τον Ζάππα ιδρυτή του Ολυμπισμού. Ποιος ήταν ο τελικός στόχος του Ευαγγέλη Ζάππα οργανώνοντας τους Ολυμπιακούς Αγώνες;

1^ον) Να εφαρμόσει την καλλιέργεια και την ενίσχυση της φιλίας μεταξύ των λαών του κόσμου. Σε αυτό θα ανταποκρινόταν όχι μόνο η φιλία αλλά και η συνύπαρξη των διαφορετικών αξιών.

2^ον) Σύμφωνα με τους Έλληνες ο Ζάππας οραματιζόταν την ένωση της Ευρώπης μέσα από την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων. Σε αυτή την ένωση θα βασιλεύουν οι λέξεις «αγάπη», «ειρήνη» και «φιλία» καθώς και «ευημερία».

3^ον) Δύο αιώνες πριν ο Ζάππας γίνεται ιεραπόστολος της ειρήνης και της φιλίας μεταξύ των λαών. Το σύνθημα του ήταν «για όλους εγώ είμαι κοινός σαν μία φωτεινή ημέρα». Με την οργάνωση και την χρηματοδότηση των παγκόσμιων Ολυμπιακών Αγώνων ο Ευαγγέλης Ζάππας έριξε το σύνθημα της ενότητας και της αγάπης της ανθρωπότητας, ενάντια στους εξοντωτικούς πολέμους προς μία ενωμένη Ευρώπη σαν αυτή που ζούμε σήμερα.

Γιατί να μένει στη λήθη μία τέτοια παγκόσμια φιλανθρωπική προσωπικότητα;

Ο καθηγητής Δρ Μερί Λάλαϊ γράφει για τον Ευαγγέλη Ζάππα: «ανάμεσα στους διανοούμενους εξυψώνεται ο Ευαγγέλης Ζάππας, μία σύνθετη προσωπικότητα με εξαιρετικό όραμα για το χρόνο, ταυτισμένος με την Ρουμανία, την Ελλάδα και την Αλβανία, εργατικός, σοφός, γενναίος, γενναιόδωρος και υπερήφανος (πηγή το βιβλίο του Φ. Μέξη «Το Μεγάλο Λάμποβο και οι Λαμποβίτες», σελ.6 εκδόσεις Μιγκένι 2010).

Ενώ ο Αμερικανός Πρέσβης Αλεξάντερ Αρβίζου χαιρέτισε και ευχαρίστησε τους Λαμποβίτες, έβγαλε φωτογραφίες μαζί τους και τους υποσχέθηκε ότι πολύ σύντομα θα επισκεφθεί το Λάμποβο του Ζάππα.

Λίγη βιογραφία      

Ο Ευάγγελος Ζάπας γεννήθηκε στις 23 Αυγούστου 1800 στο Μεγάλο Λάμποβο της επαρχίας Οντρίε Αργυροκάστρου.

Μέχρι τα 15 του χρόνια έμενε στο χωριό, τελείωσε εκεί το δημοτικό και έμαθε από τη μητέρα του τη Σωτήρα από το σόι Μέξη, τα βοτάνια της περιοχής και ασχολήθηκε με αγροτικές εργασίες.

Ο Ευαγγέλης Ζάππας μέχρι τα 30 του χρόνια έμεινε στα Ιωάννινα τελειώνοντας το Γυμνάσιο της Ζωσιμαίας Σχολής, πήρε μέρος στον στρατό του Αλή Πασά Τεπελενλή και πολέμησε με ηρωισμό στην Ελληνική Επανάσταση για την ανεξαρτησία του Ελληνικού κράτους.

Όλοι αυτοί οι πόλεμοι προετοίμασαν τον Ευαγγέλη Ζάππα σαν άξιο πολεμιστή, δυνατό οργανωτή και ικανό διοικητή. Απογοητευμένος από την υποτίμηση που του έκαναν στον Ελληνικό Στρατό, παρά τις πέντε πληγές που είχε, αναγκάστηκε να φύγει για την Ρουμανία, όπου αρχικά πιάνει δουλειά σε έναν μύλο. Ασχολείται με την πρακτική ιατρική, κάνει όνομα, γιατρεύει την γάγγραινα της κόρης του Βασιλιά της Ρουμανίας και κερδίζει μεγάλες γεωργικές και δασικές εκτάσεις.

Γύρω στο 1835 ο Ευαγγέλης Ζάππας σπουδάζει στο Παρίσι αγρονομία, πολλαπλασιάζει τις εκτάσεις του στο Μπροστένι και φτιάχνει μία φάρμα – πρότυπο. Γίνεται μέτοχος σε μία αγγλο-συριακή εταιρεία και βρίσκει πετρέλαιο σε γη που του ανήκει και αργότερα γίνεται μέτοχος της ατμοπλοϊκής εταιρείας της Ρουμανίας. Όλο αυτό το εγχείρημα τον έκανε πολύ πλούσιο και του έδωσε τη δυνατότητα να γίνει μεγάλος φιλάνθρωπος ξακουστός για το καλό της ανθρωπότητας. Απεβίωσε σε ηλικία 65 ετών το έτος 1865 στο Μπροστένι της Ρουμανίας.

Η διαθήκη του Βαγγέλη Ζάππα μία παγκόσμια ξεχωριστή καλοσύνη

Είναι πολύ σημαντικά τα λεγόμενα του Ευαγγέλη Ζάππα «ο Θεός μας χάρισε πλούτη ώστε να μπορούμε να κάνουμε φιλανθρωπίες και παιδιά να διδάξουμε με σεβασμό στο Θεό καθώς και πατριώτες. Εγώ σαν πιο μεγάλος που είμαι αποφάσισα να μην παντρευτώ και να κάνω πιο πολλές φιλανθρωπίες». Αυτή την άποψη είχε και ο Κωνσταντίνος, ο διάδοχος του. Και οι δύο έμειναν για όλη τους τη ζωή ανύπαντροι. Μετά την περιουσία που δημιούργησαν αυτοί, ειδικά στη Ρουμανία, έγινε ισχυρή βάση του φιλανθρωπικού τους έργου. Αυτό ήρθε ως αποτέλεσμα του δημιουργικού τους μυαλού, των προοδευτικών μεθόδων που χρησιμοποίησαν και της ενεργητικότητας τους. Εδώ φαίνεται και η ανώτατη επαγγελματική κατάρτιση του Ευαγγέλη Ζάππα, η σοφία του που προερχόταν από το μητρικό γονίδιο από το ξακουστό σόι Μέξη.

Ο Ευαγγέλης χαρακτηριζόταν από έναν πλούσιο πνευματικό κόσμο και ευγενή αισθήματα. Οι Λαμποβίτες κληρονομούν αυτά τα χαρακτηριστικά από γενιά σε γενιά. Αυτά έκαναν τον Ευαγγέλη Ζάππα ιθύνων νου στον τομέα της οικονομίας. Αυτός βοήθησε το ρουμανικό κράτος με τις δωρέες του, τις ιδέες του και τις συμβουλές του. Συχνά εξέφραζε στον Ρουμανο Πρίγκηπα Ιωάννη Κούζα που τον επισκεπτόταν πολύ συχνά στην φάρμα του ιδέες και σκέψεις για την καλλίτερη εφαρμογή της αγροτικής μεταρρύθμισης, για την βελτίωση των οικονομικών νόμων.

Σύμφωνα με τον Ευαγγέλη Ζάππα η εφαρμογή της εντατικής γεωργίας σε μικρές αγροτικές εκτάσεις σε συνθήκες έλλειψης μηχανισμού, αδύνατης και εξουθενωμένης τεχνικής, ήταν απαραίτητη η μεταρρύθμιση και η ανάπτυξη της μοντέρνας γεωργίας στις ζώνες που δεν παράγουν.

Αυτός μοίρασε το ένα τρίτο της έκτασης του σε μικροκαλλιεργητές παίρνοντας άφθονη παραγωγή. Δηλαδή ο Ευαγγέλης Ζάππας το 1840 ξεκίνησε τον καπιταλιστικό δρόμο της παραγωγής, γι’ αυτό του απονεμήθηκε ο ανώτερος τίτλος «Σύμβουλος της Αυλής του Βασιλιά της Ρουμανίας».

Αυτός ο δρόμος πλούτισε τον Ευαγγέλη Ζάππα. Άλλος δρόμος πλούτου ήταν η πρακτική ιατρική που ο ίδιος και πολλοί συγχωριανοί του γνώριζαν. Γιάτρεψε την κόρη του Βασιλιά της Ρουμανίας και κέρδισε μεγάλες γεωργικές και δασικές εκτάσεις. Η δημιουργία ενός τέτοιου πλούτου έδωσε την δυνατότητα στον Ευαγγέλη Ζάππα να κάνει τη διαθήκη του σε ηλικία 60 ετών, χωρισμένη σε διάφορες κατηγορίες ως ένα πρότυπο μίας γνήσιας παγκόσμιας καλοσύνης.  

Η φιλανθρωπική παρακαταθήκη του Ζάππα

Είναι πολύ ενδιαφέρουσα η «Διαθήκη του Ζάππα», κατηγοριοποιημένη και κατανεμημένη σύμφωνα με τα προβλήματα και τις ανθρώπινες δραστηριότητες.

Από την εισαγωγή καταλαβαίνεις την αρχοντιά του Ευαγγέλη Ζάππα και τον σκοπό του για παγκόσμια καλοσύνη, εξ ολοκλήρου ξεχωριστή, μία υψηλή φιλανθρωπία προς όφελος της ανθρωπότητας. Η καλοσύνη στη διαθήκη του Ζάππα συνεχίζεται με την χρηματοδότηση των κοινωνικών έργων στην γενέτειρα στο Λάμποβο, των Λαμποβιτών συγχωριανών του και των κατοίκων των χωριών της Λιντζουρίας, Τεπελενίου, Δελβίνου, Δρόπολης, Τσαμουριάς κλπ.   

Σύμφωνα με τον ηλικιωμένο ερευνητή Βασίλ Πιέτρι, μόνο από την επαρχία της Λιτζουριάς έχουν κερδίσει από τη διαθήκη του Ζάππα υποτροφίες για σπουδές 60 μαθητές, ενώ από το Λάμποβο σχεδόν όλοι οι μαθητές που τελείωναν το σχολείο στο χωριό. Μέχρι το έτος 1940 υπήρχαν αυτά τα κεφάλαια ενώ ύστερα σταμάτησαν.

Αυτές οι βοήθειες κατανέμονται ως εξής:

- Σχολείο Ζάππειο Κωνσταντινούπολης 30.000 χρυσά φράγκα

- Σχολείο Λέκλης Τεπελενίου   3.000 χρυσά φράγκα

- Σχολείο Δερβιτσάνης Δρόπολης    1.200 χρυσά φράγκα

- Σχολείο Κηπαρού Χιμάρας     1.000 χρυσά φράγκα

- Σχολείο Δελβίνου   1.200  χρυσά φράγκα

- Σχολείο Νίβανης Ζαγοριάς  1.200  χρυσά φράγκα

- Σχολείο Κουντεκούτ (;)  1.400  χρυσά φράγκα

- Σχολείο Φιλιατών Τσαμουριάς  1.400  χρυσά φράγκα 


www.shekulli.com.al



Απάντηση Ελεύθερου Λόγου Αργυροκάστρου: 
Ο λόγος που ασχολούμαστε με αυτή την γελοιότητα είναι ότι δημοσιεύθηκε (μάλλον το 2013) σε μία μεγάλη εφημερίδα της Αλβανίας, τη Shekulli και γενικά λόγω του γεγονότος ότι οι αλβανοί προσπαθούν να οικειοποιηθούν το όνομα και την προσφορά του μεγάλου Εθνικού Ευεργέτη Ευαγγέλη Ζάππα. Άλλωστε και μόνο ότι έγινε βράβευση στα Τίρανα για την προσφορά του Ε. Ζάππα παρουσία του τότε Αμερικανού Πρέσβη Αλεξάντερ Αρβίζου, είναι κάτι που πρέπει να μας ανησυχεί. Κατ΄αρχάς αυτός ο ανεκδιήγητος Μέξη αυτό που θέλει να κάνει με το συγκεκριμένο άρθρο είναι να ευλογήσει το σόι του μιας και συνέχεια γράφει ότι οι αρετές του Ε. Ζάππα προέρχονταν από τη γενιά της μητέρας του της Σωτηρίας Μέξη.

Όσον αφορά τη βιογραφία του Ε. Ζάππα είναι πέρα για πέρα όχι μόνο ανακριβής αλλά και αντιφατική. Από τη μία γράφει ότι ο Ζάππας πολέμησε στην Ελληνική Επανάσταση και από την άλλη ότι τελείωσε τη Ζωσιμαία Σχολή το 1830. Αν παρακάμψουμε το στοιχείο ότι σε κανένα ελληνικό βιογραφικό άρθρο για τον Λαμποβίτη Εθνικό Ευεργέτη δεν αναγράφεται πουθενά για φοίτηση στη Ζωσιμαία Σχολή, πότε πρόλαβε να φοιτήσει εκεί κύριε Μέξη, από τη στιγμή που η Επανάσταση ολοκληρώθηκε το 1829;
Ένα άλλο μεγάλο ψέμα που γράφει ο κατά φαντασίαν ιστορικός ιστορικός και εθνολόγος είναι ότι έφυγε για τη Ρουμανία, αφού "απογοητεύτηκε από την υποτίμηση που του έκαναν στον Ελληνικό Στρατό"!  Η αλήθεια είναι ότι μετά το τέλος της επανάστασης, ο Ζάππας αρνήθηκε να λάβει την τιμητική αποζημίωση για τους ήρωες, αλλά ούτε δέχτηκε τα εθνικά κτήματα που του προσφέρθηκαν προς εκμετάλλευση! 

Αφού λοιπόν ο Ζάππας ήταν "αλβανός" γιατί άραγε πολέμησε για την ελευθερία της Ελλάδας χωρίς να θέλει να λάβει καμία υλική ανταμοιβή; 

Παρακάτω γράφει για τη δραστηριότητα του στη Βλαχία και μαθαίνουμε ότι έκανε ακόμα και εξόρυξη πετρελαίου! Αλλά το ξεκαρδιστικό είναι ότι γιάτρεψε μεταξύ 1830 και 1835 την κόρη του "Βασιλιά της Ρουμανίας", ενώ το 1840 χρίστηκε σύμβουλος της Βασιλική Αυλής! 
Και θέτουμε το ερώτημα: Ποιανού Βασιλιά και ποιας Ρουμανίας;;;

H Ρουμανία σχηματίστηκε ως αυτόνομο πριγκιπάτο υπό την Οθωμανική επικυριαρχία το 1861 με την ένωση των Ηγεμονιών της Βλαχίας και της Μολδαβίας, απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1877 και το βασιλικό πολίτευμα καθιερώθηκε το 1881. 
Από την άλλη του κ. Μέξη του διαφεύγει ότι από το 1828 έως το 1834 η Βλαχία ήταν υπό ρωσική στρατιωτική διοίκηση, ένεκα του ρωσο-οθωμανικού πολέμου που είχε ξεσπάσει...

Σύμφωνα με τους ίδιους τους αλβανούς το πρώτο αλβανικό σχολείο ιδρύθηκε το 1887 στην Κορυτσά, αλλά έρχεται τώρα ο Μέξη να μας πει ότι ο Ζάππας (ο οποίος απεβίωσε το 1865), ίδρυσε όχι ένα όχι δύο ούτε τρία ή επτά, αλλά 127 αλβανικά σχολεία!!!   
Δεν ξέρουμε που βρήκε ο "εθνολόγος" τις πηγές για χρηματοδότηση "αλβανικής εφημερίδας" και "αλβανικού αλφάβητου" (το πιθανότερο η πηγή να είναι η καλπάζουσα φαντασία του αρθρογράφου) αλλά είναι άκρως προκλητικό και ανιστόρητο να γράφει ότι στη Ζάππειο Σχολή της Κωνσταντινούπολης, καθώς και σε τόσα σχολεία της Ηπείρου, διδασκόταν η αλβανική γλώσσα!!!  Μία γλώσσα άλλωστε που δεν καθορίστηκε ούτε καν ως προς το αλφάβητο της μέχρι το 1908.

Είναι πολλά που μπορούν να γραφτούν προς απάντηση στα γραφόμενα του Θανάση Μέξη, αλλά θα σταθούμε στην εξής ρητορική απορία:
Αφού ο Ευαγγέλης Ζάππας ήταν "αλβανός": γιατί 
1ον) Γιατί δεν άφησε κανένα μεγάλο έργο στα Τίρανα, στο Δυρράχιο, στη Σκόδρα ή κάποια άλλη αλβανική πόλη;
2ον) Γιατί έγραψε στη διαθήκη του «πας Έλλην, χωρίς εξαίρεσιν, έχει το δικαίωμα να επαγρυπνήση εις την εκτέλεσιν των διατάξεων της παρούσης διαθήκης μου και τους εναντίους αυτής να τους υποχρεώση διά του νόμου προς αποζημίωσιν και αποκατάστασιν των ειρημένων διατάξεων»;
3ον) Γιατί σύμφωνα επίσης με τη διαθήκη,το λείψανο της κεφαλής του εθνικού ευεργέτη,είναι «εγκλεισμένον εντός αργυράς θήκης εν σχήματι ναΐσκου», που εντοιχίστηκε στον αριστερό τοίχo του κυκλικού σχήματος Περιστυλίου του Μεγάρου στην Αθήνα την ημέρα των εγκαινίων του (1888);

Μια αναμνηστική πλάκα απομένει για να θυμίζει τον χώρο όπου βρίσκεται έως σήμερα η κεφαλή του Ευαγγέλη Ζάππα.

Δυστυχώς παρά τα αυταπόδεικτα και αυτονόητα στοιχεία η ανικανότητα των ελληνικών κυβερνήσεων γύρω από το θέμα της ανάδειξης της καταγωγής του Ευαγγέλη Ζάππα οδηγούν στο να τιμάται στα Τίρανα από τον Αμερικανό Πρέσβη η μνήμη του μεγάλου μας Εθνικού Ευεργέτη...

Ως τελευταία απάντηση στον "Λαμποβίτη" Θανάση Μέξη και γενικότερα την αλβανική αλητεία, ανεβάζουμε την φωτογραφία με την επιτύμβια στήλη έξω από τον Ιερό Ναό Υπαπαντής του Κυρίου στο Λάμποβο του Ζάππα, ως αδιάψευστο μάρτυρας της ελληνικότητας της περιοχής.