Του χρόνου η Γιουροβίζιον θα χορέψει «τσάμικο»;

1943: Τμήμα τσάμηδων επιθεωρείται από Γερμανό αξιωματικό

Όπως όλοι μας γνωρίζουμε στον φετινόδιαγωνισμό τραγουδιού τον Μαΐο, την γνωστή μας Eurovision, νικήτρια αναδείχθηκε η Ουκρανία με το τραγούδι «1944» της 32χρονης ταταρικής καταγωγής Τζαμάλα.

Το εν λόγω άσμα αναφέρεται στον διωγμό των Τατάρων της Κριμαίας που έλαβε χώρα το 1944 από το σταλινικό καθεστώς, με τον εκτοπισμό τους στην κεντρική Ασία. Η Τζαμάλα μοιρολόγησε για το δράμα των συμπατριωτών της μεταξύ των οποίων και οι παππούδες της, καταφέρνοντας να «συγκινήσει» το ευρωπαϊκό μουσικόφιλο κοινό, το οποίο της έδωσε την πρώτη θέση. Οι κακές γλώσσες λένε ότι το βραβείο στην μουσουλμάνα που εκπροσώπησε την Ουκρανία στην Eurovisionδεν το έδωσαν οι Ευρωπαίοι τηλεθεατές αλλά το σύστημα της EBU, διοργανώτριας του διαγωνισμού, για «σπάσιμο» στον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία πριν δύο χρόνια.

Γιατί όμως ο Στάλιν εκδίωξε τους Τατάρους από την Κριμαία;   

Η συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα είχε συνεργαστεί ενεργά με τις γερμανικές αρχές κατοχής, την περίοδο 1942-1944, δημιουργώντας μάλιστα τις «Ταταρικές Εθνικές Επιτροπές», οι οποίες δραστηριοποιήθηκαν με διώξεις, σφαγές και καταπίεση του ρωσικού και ελληνικού πληθυσμού της Κριμαίας, ενώ χρησιμοποιήθηκαν συχνά για την διείσδυση στα νώτα του Κόκκινου Στρατού με κατασκόπους και δολιοφθορείς.

Αυτό που δεν γνωρίζουν οι νεότεροι και δεν θυμούνται οι παλαιότεροι είναι το γεγονός ότι η EBUείχε απαγορεύσει να συμμετέχουν στην Eurovisionτραγούδια με «πολιτικό στίχο» από το 1976. Αφορμή αποτέλεσε η συμμετοχή της Ελλάδας εκείνη τη χρονιά με το τραγούδι «Παναγιά μου Παναγιά μου παρηγόρα την καρδιά μου» της Μαρίζας Κοχ, το οποίο αναφερόταν στην ερήμωση που προκάλεσε στη Βόρεια Κύπρο η τουρκική εισβολή και κατοχή.

Σαράντα χρόνια μετά όμως η διοργανώτρια αρχή επέτρεψε να συμμετάσχει ένα τραγούδι ναι μεν ιστορικού περιεχομένου αλλά με έντονο πολιτικό συμβολισμό, το οποίο – ω του θαύματος – αναδείχθηκε πρώτο!

Αυτό το γεγονός δεν αποκλείεται να ανοίξει την όρεξη και κάποιων άλλων προς Βαλκάνια μεριά, που επίσης είχαν συνεργαστεί με τις Δυνάμεις του Άξονα στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τώρα τελευταία «ζητάνε και τα ρέστα».

Ο λόγος για τους αλβανοτσάμηδες οι οποίοι – χάρη και στην αμέριστη συμπαράσταση όλων των αλβανικών κυβερνήσεων μετά την πτώση του κουμουνιστικού καθεστώτος – ξεθάρρεψαν και ζητούν από την Ελλάδα αποζημιώσεις για τις «χαμένες περιουσίες» τους στη Θεσπρωτία. Μάλιστα τσάμικες οργανώσεις προχώρησαν πρόσφατα σε προσφυγή στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης, ζητώντας μεταξύ άλλων και αναγνώριση της «γενοκτονίας των τσάμηδων» που διέπραξε η Ελλάδα το 1944!

Βεβαία η αλήθεια είναι ακριβώς αντίστροφη αφού οι Αλβανοί Τσάμηδες είχαν γίνει οικιοθελώς όργανα των Ιταλών και Γερμανών κατακτητών της Ελλάδας την περίοδο 1941 – 1944 λειτουργώντας παράλληλες δομές εξουσίας στην Θεσπρωτία, με εγκληματική δράση στην περιοχή αλλά και στην υπόλοιπη Ήπειρο. Ως συνεργάτες των Ιταλών φασιστών αρχικά και των Γερμανών ναζί ακολούθως, διέπραξαν σειρά ωμοτήτων εις βάρος του ντόπιου ελληνικού πληθυσμού με αποκορύφωμα την συμμετοχή τους στη σφαγή των 49 προκρίτων της Παραμυθιάς στις 29 Σεπτεμβρίου 1943. Με την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα το Φθινόπωρο του 1944 ήταν φυσικό να τους ακολουθήσουν στην αλβανική επικράτεια οι Τσάμηδες, οι οποίοι αντιλήφθηκαν ότι δεν θα είχαν θέση στην Ελλάδα μετά δεινά που προκάλεσαν. Όντως το 1946 η Ελληνική Δικαιοσύνη καταδίκασε ερήμην περίπου 2.000 Τσάμηδες ως δοσίλογους και δήμευσε τις περιουσίες τους.

Όμως από το 1991 άρχισε να εμφανίζεται στην Αλβανία το λεγόμενο «τσάμικο κίνημα» το οποίο ζητούσε την… δικαίωση των εγκληματιών Τσάμηδων. Το κίνημα αυτό χρόνο με το χρόνο κέρδιζε όλο και περισσότερο έδαφος, με αποτέλεσμα σήμερα να παίζει σημαντικό, ενίοτε και πρωταγωνιστικό ρόλο, στην αλβανική πολιτική σκηνή.

Στο συνέδριο του ισχυρού τσάμικου Κόμματος Δικαιοσύνης και Ένταξης, στα Τίρανα, το Σάββατο 4 Ιουνίου, απηύθυνε χαιρετισμό και ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα, ο οποίος μεταξύ άλλων αλυτρωτικών αναφορών είπε και ότι «το πρώτο Ιερό του Δία βρισκόταν στην Τσαμουριά», εννοώντας το Μαντείο της Δωδώνης!

Η Αθήνα απάντησε αμέσως ότι δεν υφίσταται «τσάμικο ζήτημα», αυτό όμως δεν εμπόδισε περισσότερους από εκατό Αλβανούς εθνικιστές να πραγματοποιήσουν διαμαρτυρία κατά την διάρκεια της συνάντησης του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά με τον Αλβανό ομόλογο του Ντιτμίρ Μπουσάτι στα Τίρανα, την Δευτέρα 6 Ιουνίου.

Είναι αδιαμφισβήτητο ότι σύσσωμο το αλβανικό σύστημα – κυβέρνηση, κόμματα, ΜΜΕ, οργανώσεις – προωθεί και προβάλλει με κάθε τρόπο το «τσάμικο ζήτημα» τόσο εντός όσο και εκτός Αλβανίας.

Αξίζει να αναφερθεί ότι εδώ και τουλάχιστον δέκα χρόνια τα αλβανικά τηλεοπτικά κανάλια προβάλλουν βίντεο κλιπ – υπερπαραγωγές τραγουδιών που αναφέρονται στην «Τσαμουριά» και στο «τσάμικο ζήτημα», τα οποία γνωρίζουν ευρείας αποδοχής από την αλβανική κοινωνία και σημειώνουν μεγάλες επιτυχίες. «Τσαμουριά, λουλούδι με δροσιά», «Παιδιά της Τσαμουριάς», «Νοσταλγία για την Τσαμουριά», «Τσαμουριά, νύφη με πάθη» είναι μερικοί τίτλοι χαρακτηριστικών αλβανικών κομματιών.

Συνεπώς, μετά το προηγούμενο που δημιούργησε το εφετινό τραγούδι της Ουκρανίας, που αναδείχτηκε μάλιστα και πρώτο στη Eurovision, δεν θα πρέπει να μας προκαλέσει καμία έκπληξη αν δούμε την Αλβανία να στέλνει στο διαγωνισμό του 2017 ένα τραγούδι – μοιρολόι για την «Τσαμουριά», για να κάνει το ψευτο-ζήτημα γνωστό ανά την Ευρώπη και τον κόσμο όλο.

Ας έχουν γνώση οι φύλακες…

του Θοδωρή Ασβεστόπουλου

Πειραιάς ΚΑΝΑΛΙ 1