Τα αρχοντικά Ζαππαίων στο Λάμποβο κινδυνεύουν με πλήρη κατάρρευση!

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΚΟΓΚΑ

• Πριν λίγες μέρες ανέβηκα με δύο φίλους στο Λάμποβο, τη γενέτειρα των ευκλεών μεγάλων ευεργετών του  έθνους, Ευαγγέλου και Κωνσταντίνου Ζάππα.

Πίστευα ότι  από το 1990, που άνοιξαν τα σύνορα με την Αλβανία, μέχρι σήμερα, πέρασαν  26 ολόκληρα χρόνια, χρόνος αρκετός ώστε η Επιτροπή που διαχειρίζεται το μεγάλο κληροδότημα των Ζαππαίων, να της είχε δώσει την ευχέρεια να υλοποιήσει μερικά τουλάχιστον από αυτά που παραγγέλλουν στις Διαθήκες τους οι ευλογημένοι εκείνοι  άνδρες.

Έτσι φθάνοντας στο μεσοχώρι του Λαμπόβου, ένα χωριό που απέχει 18 χιλιόμετρα από το Αργυρόκαστρο, αντίκρισα μια απελπιστική κατάσταση. Σε μια μικρή πλατεία  15  παιδιά του δημοτικού σχολείου, έπαιζαν,  ενώ πάνω τους ακριβώς άχασκαν  ερειπωμένα τα δύο μέγαρα των Ζαππαίων.

Χαιρέτησα το δάσκαλο και τα παιδιά και ρώτησα που κάνουν μάθημα και μου απάντησαν σε ένα πολύ μικρό  οίκημα του ΟΤΕ εκεί δίπλα, γιατί το διώροφο κτίριο που οι Ζαππαίοι είχαν  χτίσει για σχολείο, είχε πουληθεί και ο ιδιοκτήτης του το επεσκεύαζε. Μόνο μια μαρμάρινη πλάκα στο τοίχο μας πληροφορούσε ότι αυτό το οίκημα χτίστηκε το 1880 από τους Ζαππαίους για σχολείο και εργαστήριο υφαντουργίας και ραπτικής.

Επάνω ακριβώς από την αυλή άντεχαν ακόμα τα ερειπωμένα μέγαρα του Ευαγγέλου και Κων/νου Ζάππα. Λιθοσωριές και χώματα  γύρω  γύρω και  ήταν αδύνατο να προσεγγίσεις κοντά τους. Η κεντρική είσοδος στην  αυλή  των κτιρίων ήταν μισογκρεμισμένη και επικίνδυνη  για τον επισκέπτη και γύρω-γύρω οι κάτοικοι του χωριού έχουν χτίσει μικρές παράγκες για αποθήκες ή για σταύλους και  μόνο από  μακριά μπορούσες να  αντικρίσεις την ελεεινότητα των μεγάρων των Ζαππαίω ν και φυσικά, γιατί όχι και  το αποκορύφωμα της αδιαφορίας των διαχειριστών των μεγάλων Ζαππαίων κληροδοτημάτων.

Ρώτησα το δάσκαλο αν έλαβαν καμιά βοήθεια για το σχολείο του ή τους μαθητές και μου απάντησε χαμογελώντας, «ασφαλώς ειρωνεύεσαι με την ερώτηση αυτή».

Της Μητρόπολης ο ναός...

Μπροστά από τα ερειπωμένα μέγαρα  των Ζαππαίων, υψώνονταν μια  νεόκτιστη εκκλησία πολύ περιποιημένη.
Εκεί για πολλά χρόνια βρίσκονταν μισογκρεμισμένος  ο Ναός της Υπαπαντής του Κυρίου, για την οποία με το άρθρο 10 της Διαθήκης του ο Κων/νος Ζάππας  είχε γράψει «η Ζάππειος  Επιτροπή να φροντίσει να κτιστεί εκ θεμελίου» και εκεί παρακαλούν στις Διαθήκες τους να γίνεται την ημέρα του Αγίου Αθανασίου το μνημόσυνό τους, με τον Αρχιερέα και να του δίνουν  5 λίρες, από μία εις τους ιερείς και εις «τα  ευρισκόμενα παιδία και κοράσια από  δέκα φράγκα».

Χάρηκα  γιατί ο Ναός αυτός από ερείπιο που ήταν πριν λίγα χρόνια τώρα είναι νεόκτιστος. Ρώτησαν πάλι το δάσκαλο αν γίνεται μνημόσυνο εκεί κάθε χρόνο για τους Ζαππαίους.
Όχι μου είπε ο καλός εκπαιδευτικός. Μόνο εφέτος που έγινε ο ναός, ήρθαν και  λειτούργησε ο Δεσπότης  και πολλοί άλλοι.
Ποιος επισκεύασε έτσι ωραία την εκκλησία, ξαναρώτησα, για να πούνε ότι  η Μητρόπολη την έφτιαξε. Εσείς πήρατε τίποτε την ημέρα εκείνη; ΟΧΙ τίποτε μου είπαν.  Εκεί μπροστά στην εκκλησία είναι το μνημείο των Ζαππαίων.

Κατεβαίνοντας από το Λάμποβο για τα Γιάννενα, πέρασα από το Μητροπολίτη Αργυροκάστρου κ. Δημήτριο και αφού τον συγχάρηκα για το έργο που επιτελεί τον  ρώτησα: Σεβασμιώτατε ποιος διέθεσε τα χρήματα για την ανοικοδόμηση της εκκλησίας στο Λάμποβο και πόσα διέθεσε η Ζάππειος Επιτροπή; Και η απάντηση του Μητροπολίτη. «Από τη Ζάππειο Επιτροπή δεν πήραμε ΟΥΤΕ ΔΕΚΑΡΑ».

Γύρισα στα Γιάννενα απογοητευμένος για την αδιαφορία, μάλλον για την  περιφρόνηση της Ζαππείου Επιτροπής  στην Άγια βούληση των μεγάλων Ευεργετών.
Γιατί τι άλλο να σκεφτείς όταν βρίσκεσαι στη γενέτειρα των  μεγάλων Εθνικών μας Ευεργετών που διέθεσαν τόσα για το χωριό τους, το σχολειό και τους μαθητές, την εκκλησία και το μνημείο των οστών τους, τον κοινοτικό γιατρό, τους  καλούς ιεροψάλτες, για λειτουργία γεωργικού σχολείου και από όλα αυτά  ούτε  τα λείψανά τους δεν μάζεψαν σε ένα  αξιοπρεπές μνημείο;

Αδιαφορεί η Ζάππειος Επιτροπή

Από όλη αυτή την ιστορία, προκύπτει ότι η Ζάππειος Επιτροπή δε σκοτίζεται για όσα έχουν παρακαλέσει στις Διαθήκες τους οι μεγάλοι Εθνικοί μας ευεργέτες.
Διαφορετικά από το 1990, που άνοιξαν τα σύνορα με την Αλβανία, είχαν όλη τη δυνατότητα να ανεβούν κάποια μέλη της στο Αργυρόκαστρο, να συνενοηθούν με τον εκεί Γενικό μας Πρόξενο και να δώσουν ζωή στο Σχολείο, στους κατοίκους, στην περιοχή, με την υλοποίηση μερικών από τα άρθρα των Διαθηκών, που αυτοί είναι διαχειριστές των.

Τίποτε  δεν έχουν κάνει εδώ και είκοσι πέντε χρόνια. Μπορούσαν π.χ. να κρατήσουν όρθια τα περίλαμπρα μέγαρά τους στο Λάμποβο, το Ναό της Υπαπαντής, το μοναστήρι τους στο Τρομπούκι που έχει μείνει ερείπιο, να  επιχορηγούν κάθε χρόνο  μερικά σχολεία της Βορείας Ηπείρου από τρεις χιλιάδες φράγκα, της εποχής εκείνης του 1801, που έγραφε τη Διαθήκη του ο Κων/νος Ζάππας, ήτοι Λέκελι, Δρόβιανη, Δέλβινο, Κηπαρού Χιμάρας, Κακόσι, Κάριανη, Χοντοκούκι και Φιλιατών.

Δεκάρα τσακιστή δεν έδωσαν σε κανένα σχολείο, εκτός αυτό των Φιλιατών, που έτυχε προ καιρού να προεδρεύει Φιλιαταίος δικαστικός, και στέλνουν από 5.000 ευρώ,  και στα 2 σχολεία της πόλης αυτής κάθε χρόνο.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι προ δύο ετών, που ήρθε στην πόλη μας ο κ. Απ. Μπότσος, αντιπρόεδρος τότε της Ζαππείου Επιτροπης, για να παραστεί στα εγκαίνια μιας φοιτητικής εστίας, και παρέμεινε μερικές μέρες στο Ζαγόρι, πατρίδα των προγόνων του, παρακλήθηκε  από φίλους του να μεταβεί μαζί τους μια μέρα στο Λάμποβο και το δέχτηκε.
Έτσι ανεβαίνοντας στο Λάμποβο διεπίστωσε την ερήμωσή του και έφυγε χωρίς να δώσει ούτε   ένα ευρώ στο χωριό από τις διαθήκες των συγχωριανών τους Ζαππαίων... Τι να πεί κανείς;

ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ