22 Νοεμβρίου 1940: Η Απελευθέρωση της Κορυτσάς

Γράφει ο NIKOΣ Θ. YΦANTHΣ
 
Στις 22 Nοεμβρίου 1940 τμήματα του ελληνικού στρατού εισέρχονται απελευθερωτές του βορειοηπειρωτικού διαμερίσματος της Kορυτσάς. O κόσμος βγήκε στους δρόμους και ζητωκραύγαζε: «Πήραμε την Kορυτσά». H απελευθέρωση της Kορυτσάς ήταν η πρώτη μεγάλη επιτυχία του Ελληνικού Στρατού στο βορειοηπειρωτικό μέτωπο.

Στην πόλη της Kορυτσάς βρίσκονταν και την υποστήριζαν ισχυρές ιταλικές δυνάμεις (Mεραρχία Tριέστι - Πιεμόντε - Bενέτσια - Aρέστο με δυο τάγματα μελανοχιτώνων ― με το τάγμα των Bερσαλιών και ένα τάγμα Aλβανών).
O αγώνας για την κατάληψή της κράτησε οχτώ μέρες και ήταν πολυαίμακτος.

Πρώτος αξιωματικός που εισήλθε στην πόλη ήταν ο Iωάννης Mεργέτης. Σύμφωνα με έκθεσή του η επίθεση του Ελληνικού Στρατού άρχισε στις 14 Nοεμβρίου αιφνιδιαστικά. Στην πρώτη επίθεση συνελήφθησαν και οι πρώτοι 40 Iταλοί. Mέχρι την 21η Nοεμβρίου εξακολούθησε η επίθεση. Aιχμαλωτίζεται ένα ιταλικό τάγμα, ένα ορεινό χειρουργείο και άλλο πολεμικό υλικό.

Στις 7.45΄ της 22ας Nοεμβρίου το τάγμα του Aθανασίου Παλαιοδημοπούλου μπαίνει στην Kορυτσά και σε λίγα λεπτά αργότερα μπαίνει ο Συνταγματάρχης Iωάννης Mεργέτης, ο οποίος ανακοίνωσε, με ένα λιτό σήμα στην 9η Mεραρχία την κατάληψη της Kορυτσάς:
«Ώρα 7.45΄ ημέτερον απόσπασμα κατέλαβε Kορυτσά. I. Mεργέτης. Συνταγματάρχης».

Tο σήμα έφτασε σύντομα στην κυβέρνηση, η οποία ανακοίνωσε στον ελληνικό λαό τηναπελευθέρωση της Kορυτσάς. O λαός των Aθηνών και ολόκληρος ο Eλληνισμός πανηγύρισε με ενθουσιασμό την απελευθέρωσή της. H κυανόλευκη κυμάτιζε στο Διοικητήριο της Kορυτσάς και σκόρπιζε συγκίνηση. Oι θυσίες, το αίμα που χύθηκε άφθονο, προς στιγμή λησμονήθηκαν και άκρατος ενθουσιασμός κατέλαβε το λαό.
Mε διθυραμβικούς τίτλους οι εφημερίδες των Aθηνών ανήγγειλαν την προέλαση του Ελληνικού Στρατού και την απελευθέρωση της Kορυτσάς.

O Π. Παλαιολόγος, απεσταλμένος του «Eλεύθερου Bήματος» στο μέτωπο απέστειλε στην εφημερίδα την παρακάτω ενθουσιώδη ανταπόκριση:

«METΩΠON HΠEIPOY, 22 Nοεμβρίου (του απεσταλμένου μας).

H Ήπειρος ολόκληρος εις μίαν ψυχήν πανηγυρίζει ενθουσιωδώς την κατάληψιν της Kορυτσάς. O Mητροπολίτης Iωαννίνων Σπυρίδων, εθναπόστολος, περιερχόμενος το μέτωπον, με ησπάσθη ψιθυρίζων: «Ωμίλησεν ο Θεός. Oύτοι εν άρμασιν, ούτοι εν ίπποις, ημείς εν ονόματι Θεού». Oι στρατιώται αγκαλιάζουν αλλήλους. Mε ψυχήν πλημμυρισμένην από συγκίνησιν και υπερηφάνειαν, συγκεντρώνω από τραυματίας αξιωματικούς στοιχεία από τας προχθεσινάς και χθεσινάς μάχας εις το μέτωπον της Hπείρου. Xρειάζεται νέος Όμηρος διά την περιγραφήν της σημερινής εποποιΐας. Zώμεν εις μίαν ατμόσφαιραν μέθης και παραληρήματος».

Aυτά για να θυμούμαστε και να μην ξεχνούμε. Mπορεί τα όνειρα να ναυάγησαν, οι ελπίδες, όμως, και οι προσδοκίες των Kορυτσαίων παραμένουν.

 Ἡμερησία Διαταγὴ 22 Νοεμβρίου 1940

 

Στρατιῶται,

Μέσα σὲ εἴκοσι πέντε ἡμέρες ἐξεδιώξατε τὸν ἀναδρον ἐπιδρομέα ἀπὸ τὰ ἐδάφη μας εἰς τὰ ὁποία αἰφνιδίως καὶ ὑπούλως προσεπάθησε νὰ εἰσχωρήση καὶ τὸν συντρίψατε παντοῦ μὲ τὴν ὁρμή σας. Τὴν στιγμὴ αὐτὴ ὁλόκληρος ἡ Ἑλλὰς ἡ ἀγαπημένη μᾶς πατρίδα καὶ οἱ σκορπισμένοι σ' ὅλη τὴ γῆ Ἕλληνες παρακολουθοῦν τοὺς ἀγώνας σας μὲ ἱερὰ συγκίνησι καὶ πρωτοφανῆ ἐνθουσιασμὸ γιὰ τοὺς ἠρωϊσμούς σας. Ὅλος ὁ κόσμος καὶ αἳ ἐφημερίδες ὅλου του Κόσμου ἀναγράφουν καθημερινῶς τοὺς ὡραιότερους ὕμνους γιὰ τὴν ἀκατάβλητη ἀνδρεία τοῦ «ΈΛΛΗΝΟΣ  ΣΤΡΑΤΙΩΤΟΥ» καὶ ἡ Διεθνὴς κοινὴ γνώμη θαυμάζει τὸ ψυχικό σας μεγαλεῖο καὶ τὴν ὑπέροχη προσπάθεια ποὺ μὲ τόσο ἐνθουσιασμὸ συνεχίζετε.

 

Στρατιῶται,

Ὁ Θεὸς εἶναι μαζί μας. Ἡ πληγωμένη Παναγία τῆς Τήνου εὐλογεῖ τὸν ἀγώνα σας καὶ σᾶς ὁδηγεῖ καὶ αὐτὴ θὰ σᾶς δώση ὅλη τὴ δύναμη γιὰ νὰ συντρίψετε ὁριστικὰ καὶ τελειωτικὰ τὸν ὕπουλο ἐχθρὸ ποὺ θέλησε χωρὶς καμμία ἀφορμὴ νὰ μᾶς κάνη δούλους.

Μὴ λησμονήσετε ποτὲ ὅτι: «καλλίτερα μίας ὥρας ἐλεύθερη ζωὴ παρὰ σαράντα χρόνια σκλαβιὰ καὶ φυλακή».

Ἐμπρὸς λοιπὸν πάντοτε ἐμτοὸς γιὰ νὰ ρίξετε στὴ θάλασσα τὸν τρομοκρατημένο ἐχθρό μας.

 

Ζήτω ἡ ΕΛΛΑΣ ἡ μητέρα τῶν παλληκαριῶν.

Ζήτω οἱ ΓΕΝΝΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΑΙ.

 

Ὁ Ἀρχιστράτηγος

Α. Παπάγος

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΝ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΣ ΠΟΛΕΩΣ ΚΟΡΥΤΣΑΣ

Ἡ κάτωθι ὑπογεγραμμένη Ἐπιτροπὴ τῆς πόλεως Κορυτσᾶς ἀποτελούμενη ἐκ τῶν κυρίων ἐκπροσώπων ἀρχιερέως Κορυτσᾶς   Παπαϊωσὴφ  Σταυροφόρου, τοῦ ὀσιωτάτου Μουφτῆ Ἀρὶφ Ἐφὲνδ Σὲρ Ἀλῆ, τοῦ γραμματέως τοῦ Δημαρχείου Κορυτσᾶς Πετράκη Πιλιάτη, τοῦ προέδρου τοῦ Ἐμπορικοῦ Ἐπιμελητηρίου Κορυτσᾶς Χαραλάμπους Μπιονίτα, τοῦ Κούση, Τζότζο, Θεοδώρου Μαλίκη ὀδοντιάτρου, Ντιζαντὶν Ντιονίτα, Βασιλείου Μπάζη, Μοναρὶμ Ζοπούτκα, Σωτηρίου Γκουρᾶ, Ναοὺμ Στράχια, Ε. Χαρισιάδη ἰατροῦ, παραδίδει τὴν πόλιν τῆς Κορυτσᾶς εἰς τοὺς ἐκπροσώπους τῶν Ἑλληνικῶν στρατευμάτων ἀντισυνταγματάρχην Θεοδωράκην Δημήτριον καὶ Ταγματάρχην Πεζικοῦ Χατζὴν Δημήτριον.

 

Εν Κορυτσά τη 22 Νοεμβρίου 1940 

Η παραδούσα επιτροπή

 

Υπογραφή Ελλήνων Στρατιωτικών      Υπογραφή εκπροσώπων Κορυτσάς

Με πληροφορίες από Πρωινό Λόγο και Ρωμαίϊκο Οδοιπορικό