Ο Εθνομάρτυρας Σωτήρης Σκεύης, στην γενέτειρά του

Όταν είδα την αλβανική ταινία: «Ο όγδοος στον ορείχαλκο», καθώς προχωρούσαν με το  μπρούτζινο άγαλμα του σκοτωμένου παρτιζάνου, για να το τοποθετούσαν στην γενέτειρά του, μου είχαν αποτυπωθεί τα λόγια:  «Σιγά μην  μας πέσει και πάθει κάτι το παιδί. Να το πάμε στη γενέτειρά του, να το ’χουμε για πάντα κοντά μας και να το καμαρώνουμε…».

Σκέφτηκα. Γιατί τόσο μεγάλη  διαφορά και τόσο μεγάλη απόσταση στους ίδιους τους αγωνιστές; Ενώ μερικών, που σκοτώθηκαν στον αγώνα, τους έστηναν προτομές και τίτλους, σε άλλους, που είχαν την τύχη να γλυτώσουν από το βόλι του εχθρού, τους τιμωρούσαν με το βόλι του κομμουνισμού;  

Τι διαφορά είχε ο παρτιζάνος στον ορείχαλκο, από τον Αριστοτέλη Χαρμπάτση, τον Φίλιππα Παπαθανάση, τον Σωτήρη Σκεύη, τον Νάσιο Πάντο, τους δεκάδες και εκατοντάδες άλλους, στο Βούρκο και Ριζά, στην Δρόπολη και τη Χιμάρα, που σε  αφέγγαρες νύχτες τους τουφέκιζαν και τους πέταγαν σε κάποιον λάκκο, πολλοί από τους οποίους να μην έχουν ούτε τάφο; Άλλοι δικασμένοι ισόβια, να πεθαίνουν στις φυλακές και να πετάγονται σαν οι σκύλοι (αυτούς τους τιμούν), χωρίς όνομα και χωρίς τάφο;

Η απάντηση είναι απλή. Επειδή οι άνθρωποι αυτοί είχαν μέσα τους το εθνικό φρόνημα. Την αγάπη για την πατρίδα τους την Ελλάδα και τη γλώσσα τους την μητρική. Γιατί ήταν μορφωμένοι και σπουδαγμένοι στα σχολεία της Ελλάδος, επηρεασμένοι από την μοναρχοφασιστική ιδεολογία. Γιατί, στο τέλος της γραφής, ήταν Έλληνες.

Έπρεπε να πέσει αυτό το καταραμένο σύστημα, για να δικαιωθούν. Η οργάνωση της Ομόνοιας, διαμέσου των τοπικών αρχών, έβαλε στη θέση την τιμή  και την δόξα τους. Με προτομές που σηκώθηκαν παντού. Απονέμοντας τους τον Τιμητικό Τίτλο του «Επίτιμου Δημότη». Γράφοντας  και προβάλλοντας την ιστορία και τον αγώνα τους. Αναδεικνύοντας τους.

Τέσσερις «Επίτιμοι Δημότες» και μία προτομή

Αυτές ήταν οι τιμές που έγιναν την 11^η Ιουνίου στο χωριό Καλύβια Πασά. Η απονομή του τίτλου «Επίτιμος Δημότης» στον Σωτήρη τον Σκεύη, τον Φίλιππα τον Παπαθανάση, τον Αριστοτέλη τον Χαρμπάτση και στον Νάσιο τον Γιώργη (Πάντο), καθώς  και τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Σωτήρη.

 Ήρθαν εδώ οι συγγενείς των τεσσάρων Εθνομαρτύρων, οι συγχωριανοί του οι Καλυβιώτες και πάρα πολλοί Βορειοηπειρώτες από διάφορα μέρη. Ήρθε και ο Γενικός Πρόξενος στο Αργυροκάστρου κ. Βασίλειος Τόλιος, ο Γ. Πρόεδρος της Ομόνοιας κ. Λεωνίδας Παπάς. ο Δήμαρχος Φοινίκης κ. Λεωνίδας Χρήστος, ο πρόεδρος του κόμματος ΜΕΓΚΑ κ. Χρήστος Κίτσιος, η Διευθύντρια Γραφείου Μειονοτήτων με έδρα τα Τίρανα κα Κωνσταντίνα Βεζιάνη, ο βουλευτής του ΣΚ Ανδρέας Μάρτος και άλλοι.

Ο δήμαρχος Φοινίκης τράβηξε το λευκό πανί (μπορούσε να ήταν η ελληνική σημαία)  και έκανε τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Εθνομάρτυρα Σωτήρη Σκεύη, ένα έργο τέχνης από τον ταλαντούχο γλύπτη Αχιλλέα Βασίλη από την Γέρμα.

Το κέντρο βόησε από τα χειροκροτήματα. Από τις φωνές. «Ο Σωτήρης  από σήμερα είναι εδώ. Στη γενέτειρά του. Ανάμεσά μας. Και θα μείνει εδώ για πάντα. Και θα του προσφέρουμε κάθε χρόνο στην επέτειό του φρέσκα λουλούδια…». Μου θυμήθηκαν τα λόγια της ταινίας. «Επιτέλους, είπα, υπάρχει  Θεός και βλέπει. Και διορθώνει τις αδικίες…».

Επιμνημόσυνη δέηση για την ανάπαυση της ψυχής του τέλεσε ο πατήρ Ευθύμιος, για να ακολουθήσουν  χαιρετισμοί από τον δήμαρχο Φοινίκης, ο οποίος υποσχέθηκε πως σύντομα θ’ ανακαινιστεί η πλατεία στο κέντρο του χωριού και θα πάρει το όνομα «Πλατεία Σωτήρης Σκεύης» και από τον Γ. Πρόξενο κ. Β. Τόλιο.

Η κεντρική ομιλία

Ήταν ο ανιψιός του, παιδί της αδερφής του, Χρήστος Μπούντρης που αναφέρθηκε στην μικρή ζωή και το μεγάλο έργο του θείου του Εθνομάρτυρα Σωτήρη Σκεύη.

Βαθιά συγκινημένος για την δικαίωση του θείου του και τις τιμές που του γίνονται ανάμεσα στ’ άλλα τόνισε: «Σήμερα είναι μια ιστορική μέρα. Μια μέρα γιορτής και μνήμης για μας τους συγγενείς, για το χωριό Καλύβια Πασά, για όλον τον Ελληνισμό. Μια μέρα δικαίωσης για τον νεαρό Σωτήρη Σκεύη, για την μητέρα του Αλεξάνδρα, τις τέσσερις αδελφές και μανάδες μας, που δεν είναι εν ζωή, αλλά που τόσο πολύ την περίμεναν την ημέρα αυτή. Είναι μέρα μνήμης για τον Σωτήρη Σκεύη και τους συναγωνιστές του Αριστοτέλη Χαρμπάτση, Νάσιο Πάντο, Φίλιππα Παπαθανάση, για τους δεκάδες  εκατοντάδες συμπατριώτες που φυλακιστήκαν, βασανίστηκαν, δικάστηκαν και εξορίστηκαν αθώοι, χωρίς  να έχουν κάνει κάποιο αδίκημα. Το μυαλό μας πάει σ’ εκείνη την μαύρη νύχτα, ξημερώματα του 1948, όταν έγινε το μακάβριο έγκλημα στα έξι παλικάρια, έξι μορφωμένα και τρυφερά κορμιά δέχονται τις σφαίρες και πετάγονται στο λάκκο, για να μην βρεθούν τα οστά τους ποτέ. Το αδίκημά τους,  γιατί σπούδασαν ελληνικά, έμαθαν τις έννοιες έθνος και πατρίδα, γιατί αγάπησαν τον τόπο τους, γιατί ήθελαν ν’ αγωνιστούν και να προσφέρουν γι’ αυτόν. Τα αιτήματά τους, όμως, προσέκρουαν με τις προθέσεις του δικτάτορα Χότζα, σε αντίθεση με τα συμφωνηθέντα  που υποσχέθηκε για δικαιώματα των μειονοτικών σύμφωνα το Χάρτη του Ατλαντικού…

Και ο Σωτήρης Σκεύης είχε τα ίδια όνειρα με τους χωριανούς του, με τους άλλους συμπατριώτες, τα εξαδέλφια του Κωνσταντίνο και Βαγγέλη Κολέτση, τον Λευτέρη Τάλιο, τον Πέτρο Αναγνώστη και με όλους εκείνους που έπεσαν στο πεδίο των μαχών κατά των κατακτητών και δεν πίστευαν πως γλυτώνοντας από το εχθρικό βόλι θα τους δίνανε την θανατική βολή με το κομμουνιστικό βόλι…».

Μια αντιπαράθεση κι ένα παράπονο

Γύρω στα είκοσι στεφάνια από τους εκπροσώπους κομμάτων και φορέων, τους συγγενείς των τεσσάρων τιμούμενων, την οικογένεια του Σωτήρη Σκεύη, βάλθηκαν στην προτομή του εθνομάρτυρα, για ν’ ακολουθήσει η απονομή των Τιμητικών Τίτλων.

Ο δήμαρχος Λ. Χρήστος απένειμε την Τιμητική Πλακέτα του Σωτήρη Σκεύη στα δύο ανίψια του Χρήστο Μπούντρη και Αλεξάνδρα Γιωργάκη, πρώην πρόεδρος της Ομόνοιας στην Πρεμετή και δασκάλα στο φροντιστήριο Ελληνικής γλώσσας στην Πρεμετή. Ο Γ. Πρόξενος κ. Τόλιος απένειμε  στον Φώτο Παθανάση την Τιμητική Πλακέτα του αδερφού του Φίλιππα. Την Τιμητική Διάκριση του Αριστοτέλη Χαρμπάτση απένειμε ο πρόεδρος του ΜΕΓΚΑ Χρήστος Κίτσιος και του Νάσιου Γιώργη (Πάντου), ο βουλευτής Ανδρέας Μάρτος στους συγγενείς τους.

Μαθήτριες από το χωριό απήγγειλαν διάφορα ποιήματα  αφιερωμένα στους τέσσερις τιμούμενους.

Θερμά χειροκροτήματα απέσπασε ο Γ. Πρόεδρος της Ομόνοιας, ο οποίος αφού κατέθεσε το δικό του στεφάνι, το στεφάνι της ΟΜΟΝΟΙΑΣ, με έντονο ύφος, εξήρε το ρόλο της Ομόνοιας, μια οργάνωση όλων των Ελλήνων, μια οργάνωση που ήρθε σαν αποτέλεσμα του αγώνα και των θυσιών των ανθρώπων όπως του Σωτήρη Σκεύη, του Φίλιππα Παπαθανάση, Αριστοτέλη Χαρμπάτση, Νάσιου Πάντου  και των δεκάδων άλλων που τους σκότωσε το κομμουνιστικό καθεστώς,  και που σήμερα (μεγάλη υποκρισία) έρχονται να τους τιμήσουν οι απόγονοι των σκληροπυρηνικών κομμουνιστών και αγνοείται η Ομόνοια. Κανένας δεν έχει το δικαίωμα να υποβαθμίσει και να επισκιάσει το ρόλο της, γιατί μόνον η Ομόνοια ξέρει να τιμήσει, ν’ αναγνωρίσει και να προβάλει τους εθνικούς μας ήρωες.

Από κει ψηλά, που ήταν τοποθετημένος ο Σωτήρης, «παρακολουθούσε» τα πάντα. Ήταν ευχαριστημένος από την απονομή του τιμητικού αυτού τίτλου, για την οργάνωση όλης της τελετής, αλλά και βαθιά πικραμένος που δεν απόλαυσε ούτε την γαλανόλευκη πάνω του, ούτε τον εθνικό ύμνο, για να του λάγιαζε η ψυχή του.

του Β. Παπαχρήστου

από sfeva.gr